Một trường hợp bị đe dọa và ép buộc nộp tiền “quỹ xóm” với số tiền 20 triệu đồng khi dọn dẹp khu đất của gia đình đã gây ra nhiều thắc mắc về tính hợp pháp của các khoản thu trong cộng đồng dân cư. Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), đã cung cấp một số thông tin và phân tích về vấn đề này.
Theo luật sư Đặng Văn Cường, mọi khoản huy động trong cộng đồng dân cư đều phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, công khai và minh bạch. Việc một cá nhân hay nhóm người tự ý đặt ra một mức thu mang tính áp đặt, bắt buộc người khác phải tuân theo là hoàn toàn trái pháp luật. Điều này có nghĩa là các khoản đóng góp phải được thực hiện một cách tự nguyện và không được áp đặt lên người khác.
Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở đã quy định rất rõ về các khoản đóng góp và huy động trong cộng đồng dân cư. Cụ thể, các khoản đóng góp này phải tự nguyện, minh bạch và được sự đồng ý của ít nhất 2/3 số hộ gia đình, với sự giám sát của cơ quan nhà nước và cộng đồng. Đóng góp phải tự nguyện và không được áp đặt, như luật sư Cường nhấn mạnh.
Về trường hợp của anh Đ.X.T., người bị đe dọa và ép buộc nộp 20 triệu đồng và chỉ nhận một tờ giấy viết tay, luật sư Cường cho rằng đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng các quy định về tài chính và kế toán. Việc này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ thất thoát và thiếu minh bạch mà còn có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu chiếm đoạt hoặc sử dụng sai mục đích.
Một số người cho rằng “đường do dân góp tiền làm thì có quyền thu tiền”, nhưng luật sư Đặng Văn Cường khẳng định lập luận này hoàn toàn không có cơ sở pháp lý. Quyền sở hữu tài sản chỉ được xác lập khi có căn cứ hợp pháp. Việc người dân tự nguyện góp tiền làm đường là hành vi vì lợi ích chung, không làm phát sinh quyền sở hữu cá nhân hay nhóm người đối với công trình đó.
Đường xóm được làm trên đất công hoặc dùng chung cho cộng đồng, thuộc loại tài sản công thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý. Việc thu phí sử dụng đường bộ chỉ được thực hiện khi có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đi kèm với chứng từ tài chính hợp lệ. Do đó, việc thu tiền “quỹ xóm” mà không có cơ sở pháp lý và không minh bạch là vi phạm pháp luật.
Tóm lại, các khoản huy động trong cộng đồng dân cư phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, công khai và minh bạch. Việc ép buộc và đe dọa người khác nộp tiền là trái pháp luật và có thể bị xử lý nghiêm. Cộng đồng dân cư cần phải hiểu và tôn trọng các quy định pháp luật để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong các hoạt động huy động và quản lý tài chính.
…
