Khoảng 450 hecta thanh long đạt tiêu chuẩn GlobalGAP tại tỉnh Lâm Đồng đang bước vào chính vụ thu hoạch. Tuy nhiên, hơn một tháng qua, hàng trăm tấn thanh long không thể xuất khẩu sang châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm. Ước tính, khoảng 100 tấn thanh long đã bị hư hỏng và lượng hàng tồn kho gần tương đương.
Tình trạng này bắt nguồn từ việc chưa có cơ quan Nhà nước cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp. Cụ thể, đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM. Do đó, cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM.
Trước đây, Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.
Trở ngại trong quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng. Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador.
Ông Lê Quốc , đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu thanh long tại Bình Thuận cho biết: “Thiệt hại bằng tiền không quan trọng bằng lòng tin. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết”. Theo ông, để phục hồi sản xuất và xuất khẩu, cần có sự can thiệp kịp thời từ các cấp chính quyền, cũng như điều chỉnh quy trình cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho phù hợp.
Trong khi đó, đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng cho biết, đang phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến trình cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long. Đồng thời, Sở cũng đề nghị các doanh nghiệp tích cực phối hợp và cung cấp đầy đủ thông tin, hồ sơ cần thiết để cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận theo quy định.
Các doanh nghiệp cần hiểu rằng việc đảm bảo an toàn thực phẩm là điều kiện tiên quyết để xuất khẩu nông sản. Do đó, cần tuân thủ và thực hiện tốt các quy định về an toàn thực phẩm, cũng như phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.
Liên quan tới vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, hiện có 2 nhóm doanh nghiệp xuất khẩu thanh long là: các doanh nghiệp có mã số xuất khẩu sang châu Âu và các doanh nghiệp chưa có mã số. Đối với 2 nhóm doanh nghiệp này, Bộ sẽ có những hướng dẫn cụ thể để đảm bảo thanh long xuất khẩu sang châu Âu nói và các thị trường khác được thuận lợi.
