Ngành hồ tiêu và thủy sản, hai trong số những ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đang đồng loạt lên tiếng đề nghị Chính phủ điều chỉnh chính sách thuế giá trị gia tăng (VAT). Việc này nhằm tháo gỡ những vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước.
Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) đã có đề nghị cụ thể liên quan đến thuế VAT đối với ngành hồ tiêu và gia vị. VPSA cho biết, ngành hồ tiêu sản xuất khoảng 200.000 tấn mỗi năm, trong đó có đến 95% được xuất khẩu và chỉ 5% tiêu thụ nội địa. Hiện tại, việc áp thuế VAT 5% lên toàn ngành khiến Nhà nước thu được 1 đồng nhưng phải hoàn lại 39 đồng. Theo tính toán của VPSA, số thuế VAT thực thu từ ngành này chưa đến 55 tỷ đồng mỗi năm, trong khi số thuế hoàn lại cho doanh nghiệp xuất khẩu lên tới hơn 2.100 tỷ đồng.
Cơ chế hoàn thuế hiện nay cũng tồn tại nhiều kẽ hở, dễ bị lợi dụng để gian lận, gây thiệt hại cho ngân sách lẫn doanh nghiệp làm ăn chân chính. Từ đó, VPSA kiến nghị Chính phủ, Quốc hội và các bộ, ngành liên quan xem xét về thuế giá trị gia tăng đối với ngành hồ tiêu và gia vị; đề xuất bãi bỏ thuế VAT đầu vào cho hàng hóa phục vụ xuất khẩu, thay vào đó là áp dụng thuế khoán 0,5% tính trên kim ngạch xuất khẩu. Đối với sản phẩm tiêu thụ trong nước, Hiệp hội kiến nghị tiếp tục giữ thuế VAT 5%.
Không chỉ ngành hồ tiêu, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cũng kiến nghị Chính phủ về thuế, cho biết dù ngành đạt kim ngạch xuất khẩu hơn 10 tỷ USD năm 2024, nhưng lại đang chịu bất cập lớn về chính sách thuế VAT. Cùng một loại sản phẩm thủy sản nhưng có thể bị áp hai cách tính thuế khác nhau tùy theo điều khoản áp dụng của Luật Thuế VAT năm 2024.
VASEP nêu lên bất cập về cơ chế hoàn thuế hiện nay phụ thuộc vào việc nộp thuế của bên bán, và đề xuất xây dựng hệ thống xác minh nghĩa vụ thuế bằng công nghệ số để doanh nghiệp có thể chủ động kiểm tra và rút ngắn thời gian hoàn thuế, giảm rủi ro khi kê khai.
Trước đó, Hiệp hội Lương thực Việt Nam và Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam cũng có công văn gửi Chính phủ và các bộ ngành liên quan, kiến nghị đưa 2 mặt hàng này vào danh mục không chịu thuế VAT. Việc các ngành xuất khẩu chủ lực đồng loạt kiến nghị điều chỉnh chính sách thuế VAT cho thấy những bất cập trong chính sách thuế hiện hành và nhu cầu cấp thiết phải cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
