Đã ba tháng trôi qua kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động cuộc chiến thuế quan chống lại thế giới, nhưng kinh tế Mỹ vẫn chưa cho thấy dấu hiệu suy thoái hay chao đảo như dự báo của các chuyên gia kinh tế. Câu hỏi đặt ra là liệu các chuyên gia đã dự đoán sai hay đây chỉ là thời kỳ im lặng trước cơn bão sắp tới?
Ông Trump đã xem thuế quan là công cụ để tăng thu ngân sách, bảo vệ sản xuất trong nước, lôi kéo các hãng xưởng về lại Mỹ và đạt được thỏa thuận thương mại có lợi với các bạn hàng. Tuy nhiên, việc áp dụng thuế quan đã khiến thị trường chứng khoán biến động mạnh và các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ dẫn đến tăng giá tiêu dùng, thất nghiệp tràn lan và suy thoái kinh tế.
Sau khi công bố mức thuế đối ứng cao lên tất cả các nước, ông Trump đã phải đình hoãn việc thực thi biểu thuế quan và chỉ áp dụng mức 10% trong 90 ngày. Trong thời gian đó, chính phủ của ông đã không hoàn tất 90 thỏa thuận thương mại như đã hứa mà chỉ đạt được thỏa thuận ‘khung’ với một số nước.
Dù vậy, kinh tế Mỹ vẫn tỏ ra mạnh mẽ, với ngân sách liên bang thu được 80 tỷ USD từ thuế nhập cảng hàng hóa, tăng 65% so với cùng kỳ năm ngoái. Lạm phát không tăng mạnh như dự báo, và thị trường việc làm vẫn ổn định.
Các nhà nhập khẩu và nhà bán lẻ đã giữ nguyên giá bán hàng hóa, không tăng giá như dự báo do hàng tồn kho vẫn còn. Tuy nhiên, các nhà phân tích kinh tế vẫn lo ngại về tác động lâu dài của thuế quan.
Các chuyên gia kinh tế dự báo khi các công ty nhập khẩu và nhà bán lẻ cạn kiệt hàng tồn kho, họ sẽ phải tính chuyện tăng giá để đảm bảo lợi nhuận. Khi giai đoạn đình hoãn biểu thuế quan chấm dứt, chính quyền Trump sẽ bắt đầu thu thuế nhập cảng theo các mức thuế đã thông báo. Điều này có thể dẫn đến tăng giá hàng hóa, đình chỉ các dự án đầu tư dài hạn, sa thải nhân viên và chuyển chi phí thuế quan cho người tiêu dùng.
Viễn cảnh đáng lo ngại nhất là kinh tế Mỹ sẽ rơi vào tình trạng ‘suy trầm’, trong đó lạm phát lên cao mà kinh tế không tăng trưởng được. Thắt lưng buộc bụng không còn là khẩu hiệu mà sẽ là thực tế của mọi gia đình Mỹ.
Ở thế giới bên ngoài, các bạn hàng lớn của Mỹ đã tính chuyện liên kết với nhau để cùng đối phó với chiến tranh thuế quan của ông Trump. Kinh tế thế giới có nguy cơ bị phân mảnh thành từng khối, hợp tác trong các dây chuyền cung ứng riêng rẽ và mua bán với nhau theo luật lệ của riêng họ.
