Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức lớn khi làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang tác động mạnh mẽ đến tâm lý cũng như sự ổn định nghề nghiệp của người lao động. Theo báo cáo thị trường lao động quý 2-2025 của Vieclam24h, các ngành bị ảnh hưởng nặng nề bởi cắt giảm nhân sự bao gồm sản xuất, bán lẻ, tài chính và công nghệ. Nỗi lo lắng về việc bị sa thải đã gia tăng rõ rệt, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, tâm lý nghề nghiệp và hành vi tìm việc của người lao động.
Nhóm tuổi từ 18-24 và 35-54 là hai nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất bởi các đợt cắt giảm nhân sự. Các vị trí lao động phổ thông, vận hành, kỹ thuật và tài chính tập trung ở nhóm này. Mặt khác, các vị trí như marketing, bán hàng, nhân sự, chăm sóc khách hàng và công nghệ thông tin có xu hướng được duy trì ổn định. Điều này cho thấy sự phân hóa rõ ràng trong chính sách nhân sự của các doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế hiện nay.
Quá trình tái hòa nhập thị trường việc làm đang gặp nhiều khó khăn đối với những người lao động bị mất việc. Theo thống kê, 72,7% người lao động mất việc chủ động trở lại tìm việc đã mất cả tuần, thậm chí cả tháng để tìm được công việc mới. Người lao động ở lại sau đợt cắt giảm phải gánh vác thêm công việc, điều này gây ra áp lực lớn và làm gia tăng sự bất an về tương lai nghề nghiệp. Gần 50% người lao động cho biết họ cảm thấy áp lực rõ ràng, trong khi niềm tin vào tổ chức và động lực làm việc suy giảm đáng kể.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp đã thực hiện việc tinh gọn bộ máy, trong khi 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Các vị trí có nhu cầu tuyển dụng cao gắn liền với tăng trưởng và vận hành, như kinh doanh và bán hàng, kỹ sư sản xuất và kỹ thuật, lao động phổ thông có tay nghề…
Lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật trong bối cảnh khó khăn. Mặc dù 70% người lao động thể hiện cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải, 30% còn lại cho rằng đây là cơ hội để thay đổi và phát triển. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy sự kiên cường và tích cực của người lao động Việt Nam.
Vieclam24h khuyến nghị doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về hệ lụy dài hạn khi cắt giảm nhân sự. Việc minh bạch và thẳng thắn trong thông tin, lắng nghe và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động là điều cần thiết. Về phía người lao động, việc duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, cùng với nỗ lực đầu tư phát triển kỹ năng liên tục, sẽ giúp họ ứng phó tốt hơn với những thay đổi trong thị trường lao động.
Song song đó, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với khó khăn khi tuyển dụng lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Theo khảo sát của Anphabe, 46% trong hàng ngàn doanh nghiệp Việt thừa nhận gặp khó khăn khi tuyển được người đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và kỹ năng người lao động ngày càng gia tăng, đặt ra thách thức lớn cho cả doanh nghiệp và người lao động trong việc thích nghi và phát triển.
