Ngành logistics đang nổi lên như một ngành trụ cột trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển này, mục tiêu giảm phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã cam kết tại COP26 đang đặt ra thách thức mới cho ngành, và logistics xanh đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng để đạt được mục tiêu này.
Logistics xanh đóng vai trò then chốt giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu của thị trường, đặc biệt là các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc đầu tư vào các giải pháp như container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu và xe điện không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn giúp tiết giảm chi phí trong dài hạn. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đang gặp phải nhiều rào cản trong quá trình chuyển đổi sang logistics xanh.
Một trong những thách thức lớn mà các doanh nghiệp đang đối mặt là thiếu sự hỗ trợ từ chính sách tài chính, bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics. Đây là yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp có thể thực hiện chuyển đổi logistics xanh một cách hiệu quả. Cảng Quốc tế Long An đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển, nhưng để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là điều cần thiết.
Tổng cục Hải quan đã có những bước tiến đáng kể trong việc số hóa quy trình thông quan với sự hỗ trợ của công nghệ như AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và giảm lượng phát thải trong vận hành logistics. Tuy nhiên, giới chuyên gia đánh giá rằng, nếu không có chính sách tài chính hỗ trợ, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc thực hiện chuyển đổi logistics xanh, và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt được mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chính vì vậy, việc Chính phủ sớm ban hành gói chính sách tổng lực và thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi là điều cần thiết. Sự hỗ trợ từ chính sách tài chính không chỉ giúp các doanh nghiệp vượt qua rào cản tài chính mà còn khuyến khích sự phát triển bền vững của ngành logistics, từ đó đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
Các giải pháp tài chính như tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics sẽ giúp các doanh nghiệp có thêm nguồn lực để đầu tư vào các giải pháp logistics xanh. Đồng thời, việc hoàn thiện hạ tầng logistics, áp dụng công nghệ thông tin và tự động hóa cũng sẽ giúp tăng cường hiệu quả hoạt động của ngành, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Nhìn chung, logistics xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Với sự hỗ trợ từ chính sách tài chính và sự nỗ lực của các doanh nghiệp, ngành logistics Việt Nam có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và góp phần vào mục tiêu giảm phát thải ròng bằng ‘0’ đã cam kết tại COP26.
