Trong quý 2 vừa qua, các doanh nghiệp thuộc nhóm phi tài chính đã ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận sau thuế ấn tượng, với mức tăng thêm 27.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, một phần đáng kể trong số này, khoảng hơn 10.000 tỷ đồng, được đánh giá là “tăng trưởng trên giấy”, không phản ánh hoạt động kinh doanh thực tế và không tạo ra dòng tiền bền vững. Điều này đặt ra câu hỏi về tính chất thực sự của tăng trưởng lợi nhuận trong bối cảnh thị trường hiện nay.
Có nhiều ví dụ điển hình cho thấy sự xuất hiện của “tăng trưởng ảo” trong báo cáo lợi nhuận của các doanh nghiệp. Novaland (NVL) là một trường hợp đáng chú ý khi doanh nghiệp này ghi nhận lỗ 190 tỷ đồng trong quý 2 năm nay. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái khi NVL lỗ tới 6.726 tỷ đồng, việc lỗ giảm đã được tính là tăng trưởng. Thực tế, NVL đã từng “vẽ” ra khoản lãi gần 950 tỷ đồng vào cùng thời điểm năm ngoái, nhưng sau đó bị điều chỉnh thành lỗ sau khi kiểm toán.
Một ví dụ khác là HHS, doanh nghiệp này báo lãi kỷ lục 3.500 tỷ đồng và đóng góp 13% vào tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường. Tuy nhiên, khoản lãi này chủ yếu là do thay đổi số liệu trên sổ sách và không có dòng tiền thực tế chảy vào doanh nghiệp. Điều này cho thấy một số doanh nghiệp đang sử dụng các thủ đoạn kế toán để “tạo” ra lợi nhuận, thay vì dựa vào hoạt động kinh doanh thực tế.
Ngoài ra, Vingroup (VIC) đã báo lãi 2.200 tỷ đồng trong quý 2/2025, nhưng lợi nhuận dành cho cổ đông công ty mẹ lại là âm 580 tỷ đồng. Điều này cho thấy có khoảng 2.700 tỷ đồng lợi nhuận không được phân chia cho cổ đông. Tương tự, Vinagame (VNZ) chuyển từ lỗ 554 tỷ đồng năm ngoái sang lãi 15 tỷ đồng năm nay, dù con số lãi này chỉ nhỏ so với tổng lỗ trong 2 năm qua. Tuy nhiên, nhờ hiệu ứng so sánh với kỳ trước, doanh nghiệp này vẫn được tính là có tăng trưởng.
Việc phân tích kết quả kinh doanh của toàn ngành là cần thiết, nhưng chỉ thực sự có ý nghĩa khi nhìn thẳng vào bản chất. Trong thị trường hiện nay, các ảo ảnh về tăng trưởng lợi nhuận được tạo ra để đánh lừa người xem, đặc biệt tại đỉnh FOMO. Do đó, việc đánh giá và phân tích kỹ lưỡng các báo cáo tài chính của doanh nghiệp là rất quan trọng để có cái nhìn chính xác và tránh bị đánh lừa bởi các “tăng trưởng ảo”. Chỉ khi hiểu rõ bản chất của tăng trưởng lợi nhuận, nhà đầu tư mới có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh và an toàn.
Cuối cùng, để đảm bảo tính minh bạch và chính xác của thông tin tài chính, các doanh nghiệp cần phải cung cấp thông tin một cách rõ ràng và trung thực. Cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát và kiểm tra để phát hiện và ngăn chặn các hành vi “tạo” ra lợi nhuận ảo, giúp thị trường phát triển một cách lành mạnh và bền vững.
