Xây dựng một mô hình tăng trưởng mới, dựa trên nền tảng kiến tạo và phát triển bền vững đang là hướng đi thiết yếu cho Việt Nam. Để đạt được mục tiêu trở thành một nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, việc phân bổ vốn đầu tư công một cách hiệu quả và hợp lý là một yếu tố quan trọng.
Các chuyên gia từ Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất rằng việc thiết lập các cơ chế đặc biệt để rút ngắn quá trình đầu tư công là cần thiết. Điều này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án quan trọng quốc gia mà còn đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư. Một giải pháp quan trọng khác là áp dụng các tiêu chí đánh giá định lượng về hiệu quả đầu tư công gắn với mục tiêu tăng trưởng và việc làm, chứ không chỉ tập trung vào các tiêu chí tài khóa hoặc giải ngân.
Theo PGS.TS Phạm Thế Anh, kinh nghiệm của các quốc gia Đông Á đã thành công cho thấy sự cần thiết của việc triển khai chính sách phát triển đồng bộ và chiến lược. Nhà nước cần định hướng rõ ràng và mạnh mẽ trong việc xác định các ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và tạo ra các chính sách hỗ trợ cụ thể về thuế, tín dụng và môi trường kinh doanh.
Đặc biệt, chính sách ưu tiên phát triển các ngành xuất khẩu có giá trị gia tăng cao được coi là hướng đi chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững. Bên cạnh đó, đầu tư công hiệu quả và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng là yếu tố then chốt.
Để đảm bảo hiệu quả của đầu tư công, việc thiết lập tiêu chí phân bổ vốn rõ ràng và khách quan là điều cần thiết. Cơ chế quản lý đầu tư công cần được đổi mới theo hướng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá độc lập và phản hồi chính sách linh hoạt với trách nhiệm giải trình cao hơn.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh vai trò định hướng của Nhà nước trong việc điều phối và quản lý nền kinh tế. Đề xuất phân rõ hai nhóm chức năng: quyết sách chính trị do Đảng đưa ra và vấn đề kỹ trị giao cho nhà nước pháp quyền là cần thiết. Ưu tiên hàng đầu hiện nay là tăng cường năng lực của nhà nước để có thể điều phối và quản lý hiệu quả trong một nền kinh tế ngày càng trở nên phức tạp.
Mở biên chính sách theo hướng vùng hóa cũng là một hướng đi quan trọng. Việc sáp nhập các địa phương và xóa bỏ cấp trung gian sẽ tạo ra những dư địa mới cho liên kết vùng, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức về quản trị địa phương trên không gian lãnh thổ rộng lớn hơn. Để biến tiềm năng đó thành hiện thực tăng trưởng, cần có sự đổi mới mạnh mẽ, kịp thời và quyết liệt trong việc mở biên chính sách theo hướng vùng hóa.
Về mặt cơ chế, hoàn thiện khung pháp lý cho PPP, chuẩn hóa quy trình đấu thầu và phân bổ rủi ro trong các dự án hạ tầng trọng điểm cũng là yêu cầu cấp thiết. Nhà nước cần tích cực trong việc định hướng và dẫn dắt mô hình tăng trưởng, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hạ tầng xanh.
…
