Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng và chưa từng có. Chính sách của Washington và sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Nhật Bản hiện đang phải đối mặt với sức ép kinh tế từ Washington, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8 tới. Thông tin này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ tại Tokyo.
Itsunori Onodera, thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’ và bày tỏ sự ‘vô cùng phẫn nộ’. Phản ứng này không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại mà còn liên quan đến sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua ‘chuỗi đảo thứ hai’ – tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ.
Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu xâm phạm không phận. Động thái này cho thấy Nhật Bản đang phải điều chỉnh chiến lược an ninh của mình để đối phó với những thách thức mới từ Trung Quốc. Đồng thời, Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động ở Tokyo và được xem là khó có thể biến mất.
Trong bối cảnh đó, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc, đồng thời tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ. Những nỗ lực này nhằm đa dạng hóa quan hệ đối tác và tăng cường khả năng phòng thủ của Nhật Bản trước những thách thức an ninh đang gia tăng.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài. Tương lai của mối quan hệ đồng minh Mỹ – Nhật và chiến lược an ninh của Nhật Bản sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng trong thời gian tới.
