Các nhà nghiên cứu tại Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Đây là một phát hiện quan trọng, không chỉ làm ngạc nhiên giới khoa học mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm, thường được xem là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nhiều thiết bị công nghệ cao, bao gồm pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm tới 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn cầu, đã trở thành tâm điểm chú ý của ngành công nghiệp này.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó xác định rằng các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.
Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã đưa ra phát hiện đáng ngạc nhiên rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.
Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn là một vấn đề kỹ thuật thuần túy mà đã trở thành một vấn đề chiến lược sống còn. Việc đảm bảo nguồn cung cấp đất hiếm ổn định và đa dạng hóa các nguồn cung ứng đã trở thành ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia.
Với phát hiện mới này, thế giới có thể sẽ chứng kiến sự thay đổi trong cách tiếp cận và khai thác tài nguyên đất hiếm, cũng như sự điều chỉnh trong chuỗi cung ứng toàn cầu để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các sản phẩm công nghệ cao.
