Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất một số sửa đổi trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng. Một trong những điểm đáng chú ý là đề xuất Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đã đạt thỏa thuận chuyển nhượng trên 75% diện tích còn lại.
Cụ thể, trong dự thảo luật đang được lấy ý kiến, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất bổ sung hai trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Các trường hợp này bao gồm việc thực hiện dự án xây dựng cấp bách cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại và dự án trong khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế, logistic. Ngoài ra, các dự án quy mô lớn như khu đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao do HĐND cấp tỉnh quyết định cũng sẽ được Nhà nước hỗ trợ thu hồi đất.
Điều kiện để Nhà nước thu hồi đất trong trường hợp này là khi chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc người có đất. Sau đó, Nhà nước sẽ thu hồi phần còn lại để giao cho chủ đầu tư. Lý giải về đề xuất này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết thực tế có nhiều dự án quy mô lớn, có tiềm năng thúc đẩy phát triển địa phương và đóng góp nguồn thu lớn cho ngân sách, nhưng chưa có quy định cụ thể về thu hồi đất, gây khó khăn cho quá trình tiếp cận đất đai và triển khai dự án.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn, một chuyên gia pháp lý bất động sản, bày tỏ sự ủng hộ với cơ chế “Nhà nước thu hồi phần còn lại” khi chủ đầu tư đã thỏa thuận được trên 75% diện tích hoặc người có đất. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc áp dụng cơ chế này cần gắn với các điều kiện chặt chẽ, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa chủ đầu tư và người dân, hạn chế nguy cơ lạm dụng.
Chuyên gia này cũng đề nghị bổ sung một cơ chế trung gian, chẳng hạn như chính quyền địa phương hoặc tổ chức độc lập, để làm cầu nối giữa chủ đầu tư và người dân, hỗ trợ và hòa giải trong quá trình thu hồi đất và thực hiện dự án.
Không chỉ dừng lại ở đó, dự thảo luật sửa đổi cũng đề xuất việc định giá đất sẽ không còn dựa trên “nguyên tắc thị trường”. Thay vào đó, Nhà nước sẽ quyết định giá đất, tức là quay lại cơ chế như trước khi sửa luật hồi 2024. Điều này cũng là một điểm đáng chú ý trong dự thảo luật đang được lấy ý kiến.
Tóm lại, các đề xuất sửa đổi trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Đất đai 2024 đang hướng tới việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng, đồng thời đảm bảo lợi ích hài hòa giữa chủ đầu tư và người dân. Tuy nhiên, việc áp dụng các cơ chế mới cần được xem xét và thực hiện một cách chặt chẽ và minh bạch.
