Ngày 17/7, chị N., 38 tuổi, ở Hà Nội, đã nhận được điện thoại từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng. Người này thông báo rằng chị có một đơn hàng và yêu cầu chị chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng đã hướng dẫn chị hủy đăng ký hội viên giao hàng và chuyển khoản nhầm. Khi chị thực hiện theo hướng dẫn, tài khoản của chị đã bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Thủ đoạn trên là một hồi chuông cảnh báo về một loại tội phạm mạng đang tiến hóa rất nhanh, hoạt động có tổ chức và len lỏi vào từng giao dịch thương mại điện tử. Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng điểm nguy hiểm nhất của chiêu lừa ‘shipper giả’ nằm ở chỗ các đối tượng không hành động theo những kịch bản cũ kỹ, sơ sài như trước đây, mà liên tục biến đổi cách tiếp cận, đánh thẳng vào tâm lý tin tưởng của người dùng.

Các đối tượng xấu luôn tìm cách bắt kịp hành vi mua sắm trực tuyến của người dân để giăng bẫy, từ giả danh nhân viên giao hàng đến giả mạo tổng đài chăm sóc khách hàng, gửi đường link tra cứu đơn hàng hay thậm chí giả dạng sàn thương mại điện tử. Điều khiến người bị hại dễ mắc lừa chính là việc dữ liệu đơn hàng, từ tên, địa chỉ, số điện thoại, đến giá trị món hàng, hoàn toàn trùng khớp với đơn thật mà họ đang chờ nhận.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định, nhiều người chủ quan nghĩ rằng vài chục nghìn đồng không đáng kể, nhưng thực chất, đó là cái bẫy mở cửa cho tội phạm công nghệ cao. Đường link hoặc mã QR mà đối tượng gửi tới thường chứa mã độc, cài vào điện thoại để chiếm quyền điều khiển ứng dụng ngân hàng. Hoặc nguy hiểm hơn, các trang web giả mạo yêu cầu nhập OTP, thực chất là hành vi ủy quyền vô tình cho kẻ gian rút toàn bộ tiền trong tài khoản.

Vấn nạn rò rỉ dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng. Thông tin cá nhân của người dùng không còn an toàn như nhiều người tưởng. Dữ liệu bị rò rỉ từ 3 nguồn chính: Nội bộ các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển; các website và ứng dụng kém bảo mật nơi người dùng vô tình để lại thông tin; thị trường mua bán ‘data rác’ diễn ra công khai trên mạng xã hội.

Với vài trăm nghìn đồng, các nhóm lừa đảo có thể sở hữu hàng nghìn bộ dữ liệu chi tiết, từ đó dựng lên câu chuyện lừa đảo khớp tới 90-100% sự thật, khiến người nhận tin tưởng gần như tuyệt đối. Khi niềm tin bị khai thác làm công cụ gây án, mọi cảnh báo chung chung trở nên vô nghĩa nếu không có kỹ năng phòng vệ cụ thể.

Trước thực trạng này, Thượng tá Hiếu khuyến cáo người dùng cần cảnh giác và tự bảo vệ mình. Người dùng cần nhớ nguyên tắc cơ bản: Không chuyển tiền trước cho shipper lạ, không bấm vào đường link hoặc quét QR từ tin nhắn không rõ nguồn gốc, không cung cấp mã OTP hay mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai. Hãy kiểm tra đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức, ưu tiên thanh toán khi nhận hàng và bật bảo mật đa lớp cho tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tội phạm học cũng chia sẻ về một vấn đề đáng lo hơn, là nhóm bị tội phạm nhắm đến nhiều nhất chính là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi, vốn thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Việc giáo dục kỹ năng tự vệ số cần được triển khai khẩn cấp, bài bản, như một môn học bắt buộc trong trường học và cộng đồng, để thế hệ trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những kịch bản lừa đảo tinh vi ngày càng xuất hiện dày đặc.

EVNCPC Phát Cảnh Báo Về Tình Trạng Lừa Đảo Giả Danh Nhân Viên Điện Lực

Mới đây, Tổng Công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã phát đi cảnh báo quan trọng tới người dân về tình trạng lừa đảo giả danh nhân viên điện lực. Tình trạng này xuất hiện sau quá trình sáp nhập và tái cơ cấu các công ty điện lực địa phương. Các đối tượng lừa đảo đã lợi dụng sự thiếu cảnh giác của người dân để thực hiện các chiêu trò tinh vi, nhằm chiếm đoạt tài sản.

Một trường hợp điển hình mà EVNCPC muốn nhắc đến là ông H.V.C, trú tại TP Đà Nẵng. Ông C. đã trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo sau khi nhận được cuộc gọi từ một số điện thoại lạ. Người gọi tự xưng là nhân viên điện lực và thông báo rằng ông C. đang nợ tiền điện tháng 6-2025. Đối tượng lừa đảo yêu cầu ông C. thanh toán qua mạng bằng cách quét mã QR. Tin tưởng vào thông tin được cung cấp, ông C. đã thực hiện theo hướng dẫn. Hậu quả là tài khoản của ông C. đã bị trừ 454.313 đồng và tiếp tục bị trừ thêm 12.898.853 đồng.

Khi ông C. liên lạc lại với đối tượng lừa đảo để trình bày về việc chuyển tiền, ông đã bị hẹn đến một địa chỉ ở Đà Nẵng để hoàn lại tiền. Tuy nhiên, khi đến địa chỉ được hẹn, ông C. đã không thể liên lạc được với đối tượng lừa đảo. Điều này cho thấy mức độ chuyên nghiệp và tàn nhẫn của các đối tượng lừa đảo.

Ngoài ra, EVNCPC còn cho biết rằng các đối tượng lừa đảo còn sử dụng chiêu thức gửi thông báo ngừng cấp điện giả. Các thông báo này có dấu đỏ và chữ ký giả mạo lãnh đạo ngành điện. Kèm theo thông báo là hướng dẫn cài ứng dụng thanh toán để được giảm 10% mỗi hóa đơn. Đây là một hình thức lừa đảo mới và rất nguy hiểm, vì nó không chỉ đánh lừa người dân mà còn lợi dụng lòng tin của họ đối với ngành điện.

Trước những tình huống trên, EVNCPC đã khuyến cáo người dân phải hết sức cảnh tỉnh và không cung cấp thông tin cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng qua điện thoại, tin nhắn hoặc đường link lạ. Nếu người dân nghi ngờ về việc bị lừa đảo, nên gọi ngay đến tổng đài chăm sóc khách hàng 19001909 để được xác minh và hỗ trợ xử lý kịp thời. EVNCPC cam kết sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng để ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi lừa đảo, đảm bảo an toàn cho người dân.

Qua sự việc này, EVNCPC cũng muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao cảnh giác và bảo vệ thông tin cá nhân. Người dân cần có kiến thức và kỹ năng để phân biệt thông tin thật và giả, cũng như không cung cấp thông tin nhạy cảm khi chưa xác minh rõ ràng. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng, mới có thể đẩy lùi tình trạng lừa đảo và tạo ra môi trường an toàn cho tất cả mọi người.