Công nghệ 5G – Cơ hội và Thách thức đối với ASEAN

Một nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, đã chỉ ra rằng ASEAN đang đứng trước cơ hội lớn với công nghệ 5G. Dự kiến, công nghệ này sẽ đóng góp 130 tỷ USD vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030. Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G tại các quốc gia ASEAN có sự chênh lệch đáng kể. Trong khi Singapore dẫn đầu với 48,3% ứng dụng 5G, một số nước khác vẫn còn dưới 1%. Nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và suy yếu năng lực cạnh tranh của khu vực.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và Trí tuệ nhân tạo (AI) là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo. Điều này sẽ thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác và giao thông tự hành. Tuy nhiên, ASEAN không thể chần chừ vì cơ hội để dẫn đầu khu vực trong kết nối thông minh đang nhanh chóng khép lại.

Báo cáo của trường đã xác định 10 trụ cột trọng yếu để thúc đẩy quá trình chuyển đổi 5G-AI. Những trụ cột này bao gồm thiết lập vai trò lãnh đạo số phối hợp và thu hẹp khoảng cách kỹ năng. Báo cáo cũng đề xuất 5 ưu tiên chiến lược. Thứ nhất, xây dựng chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia. Thứ hai, thành lập cơ quan điều phối để đảm bảo sự phối hợp giữa các bên liên quan. Thứ ba, triển khai chính sách bao trùm để mọi người dân và doanh nghiệp có thể tiếp cận và tận dụng công nghệ 5G-AI. Thứ tư, phát triển hệ sinh thái AI để hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Cuối cùng, triển khai cơ chế giám sát để đảm bảo an toàn và bảo mật của công nghệ 5G-AI.

Doanh nghiệp cần được đặt làm trung tâm trong việc thúc đẩy tác động kinh tế của 5G. Một số mô hình thành công trong khu vực đã được báo cáo nêu ra. Ví dụ, cảng thông minh tại Singapore đã áp dụng công nghệ 5G để tối ưu hóa hoạt động vận tải. Hệ thống quản lý thiên tai tích hợp AI tại Thái Lan đã giúp giảm thiểu thiệt hại do thiên tai. Mạng viễn thông chia sẻ tại Malaysia đã giúp giảm chi phí và tăng hiệu quả.

Báo cáo cũng nhấn mạnh mạng 5G riêng tư và truy cập không dây cố định là yếu tố then chốt trong công cuộc chuyển đổi công nghiệp 4.0. Việc triển khai 5G hiện tại chính là nền móng cho sự phát triển của 6G vào năm 2030. Điều này sẽ mở ra những cơ hội mới cho các ngành công nghiệp và doanh nghiệp.

Ở Việt Nam, việc triển khai 5G đang được tăng tốc với mục tiêu số trạm 5G đạt tối thiểu 50% so với trạm 4G vào năm 2025 và phủ sóng 99% dân số vào năm 2030. Đây là một bước tiến quan trọng để Việt Nam có thể tận dụng công nghệ 5G và AI để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế.

Nhiều nhà đầu tư quốc tế đang chuyển hướng tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu tại châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương, thay vì tiếp tục rót vốn vào Mỹ. Sự thay đổi này xuất phát từ chính sách mới của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Theo khảo sát thường niên “Global Climate Investing Survey 2025” của Robeco, sự chuyển dịch này phản ánh sự thay đổi trong ưu tiên đầu tư của các nhà đầu tư toàn cầu.

Cuộc khảo sát với 300 tổ chức đầu tư trên thế giới, quản lý tổng tài sản hơn 31 nghìn tỷ USD, cho thấy sự sụt giảm rõ rệt trong việc coi biến đổi khí hậu là yếu tố trọng tâm trong chính sách đầu tư. Cụ thể, tỷ lệ này đã giảm từ 62% năm ngoái xuống còn 46% năm nay. Sự giảm này rõ rệt nhất tại Bắc Mỹ, nơi chỉ 23% tổ chức đầu tư coi khí hậu là ưu tiên, thấp hơn nhiều so với 62% ở châu Âu và 59% ở châu Á – Thái Bình Dương.

Nguyên nhân chủ yếu của sự sụt giảm này là do thay đổi chính sách khí hậu tại Mỹ. Gần 60% nhà đầu tư cho biết họ sẽ chờ đợi chính sách mới từ Washington trước khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, đa số nhà đầu tư tin rằng tác động tiêu cực từ chính sách mới của Mỹ chỉ là tạm thời. Có tới 56% kỳ vọng đà chuyển đổi khí hậu toàn cầu sẽ phục hồi sau khi chính quyền hiện tại kết thúc nhiệm kỳ, và 53% nhận định ảnh hưởng này sẽ không kéo dài.

Xu hướng dịch chuyển vốn đầu tư ngày càng rõ rệt, với 58% nhà đầu tư châu Âu, 62% nhà đầu tư châu Á – Thái Bình Dương và 38% nhà đầu tư Bắc Mỹ cho biết sẽ ưu tiên tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu ngoài thị trường Mỹ. Mặc dù vậy, 39% nhà đầu tư vẫn dự kiến tăng phân bổ vốn vào các giải pháp khí hậu. Tuy nhiên, khảo sát cũng chỉ ra các rào cản lớn đối với đầu tư vào thích ứng khí hậu như thiếu sản phẩm đầu tư phù hợp, khó tìm doanh nghiệp đủ tin cậy và lo ngại về lợi suất rủi ro cạnh tranh.

Chiến lược gia Lucian Peppelenbos của Robeco nhận định: “Dù nhiều nhà đầu tư vẫn cam kết mục tiêu khí hậu, mức độ ưu tiên toàn cầu đang giảm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của sự kiên định và linh hoạt, đặc biệt khi bối cảnh chính sách và thị trường thay đổi nhanh chóng”. Ông cũng nhấn mạnh rằng các nhà đầu tư cần phải thích nghi với sự thay đổi trong chính sách và thị trường để đạt được mục tiêu khí hậu.

Về lâu dài, các nhà đầu tư kỳ vọng rằng sự chuyển đổi khí hậu toàn cầu sẽ tiếp tục đà phát triển và phục hồi sau khi chính quyền hiện tại kết thúc nhiệm kỳ. Điều này có thể mang lại cơ hội cho các nhà đầu tư vào các giải pháp khí hậu và các dự án bền vững.

Tổng quan, khảo sát của Robeco cho thấy sự thay đổi trong ưu tiên đầu tư của các nhà đầu tư toàn cầu, đặc biệt là sự chuyển dịch sang các thị trường ngoài Mỹ. Tuy nhiên, các nhà đầu tư vẫn cam kết với mục tiêu khí hậu và đang chờ đợi chính sách mới từ Washington trước khi quyết định đầu tư.