Sau 30 năm phát triển, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của mình trong việc cung cấp vốn cho khu vực nông thôn và các địa bàn khó khăn. Điều này không chỉ góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nghèo bền vững.

Đến cuối năm 2024, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân đã đạt được dư nợ tín dụng gần 139.000 tỷ đồng. Đáng chú ý, hơn 90% dư nợ này tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và hộ kinh doanh cá thể – những đối tượng thường bị các ngân hàng thương mại bỏ ngỏ. Sự tập trung vào các lĩnh vực này thể hiện sự cam kết của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân trong việc hỗ trợ phát triển kinh tế tại các khu vực nông thôn và vùng sâu, vùng xa.

Hệ thống quỹ tín dụng nhân dân hiện bao gồm 1.177 quỹ, hoạt động trên địa bàn 57 tỉnh/thành phố với tổng số 1.953.510 thành viên. Vốn điều lệ của hệ thống đã tăng lên đáng kể, đạt 7.778,2 tỷ đồng, tăng 54% so với cuối năm 2020 và tăng 527% so với cuối năm 2010. Sự tăng trưởng này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ và ổn định của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân.

Hoạt động cho vay của các quỹ tín dụng nhân dân tập trung chủ yếu vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các hoạt động dịch vụ thiết yếu nhằm thúc đẩy kinh tế địa phương. Các quỹ đã kinh doanh có lãi, tạo ra thu nhập để bù đắp chi phí, cho thấy hiệu quả và triển vọng tích cực của mô hình này.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, hệ thống quỹ tín dụng nhân dân vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần được giải quyết. Mô hình quản trị tại nhiều quỹ còn mang tính tự phát, vận hành theo thói quen và tập quán địa phương, thiếu tính chuyên nghiệp. Điều này đòi hỏi việc tái cấu trúc mô hình và nâng cao năng lực quản trị để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Để hệ thống quỹ tín dụng nhân dân hoạt động an toàn, hiệu quả và phát triển bền vững, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam (Co-opBank) cần triển khai chiến lược phát triển dựa trên ba trụ cột chính. Thứ nhất, nâng cao năng lực điều phối hệ thống để tăng cường sự liên kết và giám sát giữa các quỹ tín dụng nhân dân. Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi số một cách thiết thực và phù hợp để giảm chi phí và rủi ro công nghệ. Thứ ba, tái cấu trúc mô hình hỗ trợ thành viên để tăng cường năng lực quản trị và tài chính cho các quỹ tín dụng nhân dân.

Co-opBank cần đóng vai trò đối tác chiến lược, đồng hành cùng các quỹ tín dụng nhân dân thông qua mô hình đào tạo và tư vấn chuyên sâu. Điều này sẽ giúp các quỹ tín dụng nhân dân nâng cao năng lực quản trị và tài chính, đồng thời mở rộng không gian phát triển và tạo lập hệ sinh thái bền vững cho tài chính vi mô tại Việt Nam.

Người dân sống gần Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình, đã có cuộc sống ổn định hơn nhờ vào các chương trình hỗ trợ sinh kế, giúp họ giảm bớt sự phụ thuộc vào rừng và hưởng lợi lâu dài từ việc bảo vệ thiên nhiên.

Ông Đinh Xuân Hòa, một cư dân tại xã Bố Trạch, là một trong những người được hỗ trợ. Vào năm 2021, ông đã nhận được hỗ trợ 4 đàn ong để nuôi ong lấy mật. Với vị trí thuận lợi gần Vườn Quốc gia và diện tích nhà ở rộng rãi, đàn ong của ông phát triển rất tốt, mang lại nguồn mật thu hoạch ổn định và tạo ra thu nhập đủ cho gia đình ông sinh hoạt. Nhờ đó, ông không còn phải vào rừng đốn gỗ quý để bán như trước đây nữa.

Tương tự, tại thôn Tăng Hóa, xã Kim Điền, ông Cao Tiến Thân, 60 tuổi, đã bắt đầu công việc mới là chăn nuôi gà. Trước đây, ông và gia đình sống dựa vào việc đi rừng kiếm sản vật để bán. Từ năm 2024, gia đình ông được hỗ trợ 90 con gà giống để phát triển kinh tế ngoài nghề đi rừng. Ông tập trung chăm sóc gà, vừa để lấy thịt, lấy trứng phục vụ bữa ăn của gia đình vừa bán cho các nhà khác lấy tiền trang trải sinh hoạt. Nhờ lao động chăm chỉ, gia đình ông đã thoát nghèo và dần ổn định cuộc sống.

Trưởng thôn Tăng Hoá Cao Thị Luận cho biết, trong năm 2024, hơn 20 gia đình trong thôn đã được Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng hỗ trợ sinh kế là gà giống. Đây cũng là lựa chọn và đề xuất của chính bà con. “Nhận được hỗ trợ, bà con hết sức vui mừng. Giá trị của con giống không phải quá lớn nhưng rất thiết thực để bà con trong thôn quen dần với chu trình làm kinh tế”, chị Cao Thị Luận chia sẻ.

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Kim Điền Đinh Anh Tuấn, được tuyên truyền, vận động và hỗ trợ sinh kế, người dân trong xã đã có công ăn việc làm ổn định. Hiện nay, trên địa bàn, các mô hình nuôi lợn lai rừng, gà địa phương đều cho thu nhập tốt. Từ đó, không còn tình trạng người dân vào rừng đánh bắt động vật, khai thác gỗ trái phép.

Đến cuối năm 2024, các chương trình hỗ trợ sinh kế đã cung cấp cho người dân vùng lân cận hơn 122.500 cây giống các loại, 311 con heo giống, 61 con bò giống, 60 con dê giống, 14.700 con gà giống, trên 100 đàn ong giống. Ngoài cung cấp cây, con giống, hỗ trợ kỹ thuật canh tác, ký kết hợp đồng bảo vệ rừng và đào tạo nghề du lịch, các chương trình thúc đẩy phát triển bền vững tại các khu vực lân cận Vườn Quốc gia còn hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng, cải thiện diện mạo của khu dân cư.

Hàng năm, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng còn ký hợp đồng bảo vệ rừng với người dân thôn, bản vùng đệm, vùng lõi, vùng giáp ranh. Qua đó, tạo việc làm cho người dân địa phương tham gia trực tiếp các hoạt động du lịch. So với trước đây, những tác động trái phép của người dân đến tài nguyên rừng đã được hạn chế ở mức tối đa. Kết quả này có được là nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương và Vườn quốc gia làm tốt công tác hỗ trợ sinh kế cho người dân. Đặc biệt, mỗi người dân cũng nâng cao ý thức trong việc giữ rừng, bảo vệ để hưởng lợi từ rừng di sản.