Con đường sự nghiệp của nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng suôn sẻ như mong muốn. Họ thường phải đối mặt với áp lực từ gia đình, kỳ vọng cá nhân và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động. Việc tìm kiếm một công việc phù hợp và ổn định trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học phải trải qua một quá trình tìm việc kéo dài, đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và những yêu cầu khắt khe từ nhà tuyển dụng. Nguyễn Hoàng Anh Khoa, một sinh viên tiêu biểu tốt nghiệp ngành kinh doanh quốc tế tại một trường đại học ở TP HCM, chia sẻ rằng anh đã gặp phải khó khăn khi đi phỏng vấn xin việc. Nhà tuyển dụng tập trung hỏi về kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống, giao tiếp và làm việc nhóm, điều này khiến anh cảm thấy bất ngờ và hụt hẫng.

Trần Ngọc Bảo Trân, một lao động trẻ khác tại TP HCM, đã có một khởi đầu suôn sẻ khi được một tập đoàn lớn mời về làm việc với mức lương cao và đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, Trân quyết định xin nghỉ do không chịu nổi áp lực công việc và nhận ra rằng công việc không phù hợp với bản thân.

Vũ Hoài Thanh, một lao động trẻ quê Quảng Ngãi, đã trải qua một hành trình lập nghiệp đầy gian nan tại TP HCM. Tốt nghiệp cao đẳng ngành kỹ thuật điện, Thanh quyết định lên thành phố với mong muốn tìm được công việc ổn định để phụ giúp gia đình. Tuy nhiên, anh đã gặp phải khó khăn về tài chính và cảm thấy lạc lối vì không biết bắt đầu từ đâu.

Ông Nguyễn Lê Vĩnh Lynh, Giám đốc Chi nhánh Công ty CP Ngắm cảnh Việt Nam tại TP HCM, cho rằng nhiều sinh viên mới tốt nghiệp vẫn còn loay hoay chưa xác định được hướng đi cụ thể. Họ phải đối mặt với áp lực vô hình từ nhiều phía, bao gồm cả kỳ vọng từ gia đình và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động.

ThS Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp – Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho rằng không phải ai cũng sẵn sàng bước vào guồng quay công việc ngay sau khi ra trường. Nhiều sinh viên mới tốt nghiệp rơi vào trạng thái mông lung, chưa biết bắt đầu từ đâu.

Để không trượt dài trong cảm giác bế tắc, lao động trẻ cần chủ động lên kế hoạch cho giai đoạn chuyển tiếp. Giai đoạn sau tốt nghiệp nên được xem là thời điểm lý tưởng để nghỉ ngơi có chủ đích, học thêm kỹ năng, tham gia thực tập, học cao học hoặc thử sức với công việc trái ngành nhằm mở rộng trải nghiệm và khám phá bản thân.

TS Huỳnh Anh Bình, Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp TP HCM, cho rằng sinh viên mới ra trường hiện nay không thiếu sự hỗ trợ để bắt đầu sự nghiệp. Các trung tâm hỗ trợ việc làm tại trường đại học là địa chỉ đáng tin cậy, cung cấp dịch vụ tư vấn nghề nghiệp, hỗ trợ viết CV, luyện phỏng vấn và giới thiệu cơ hội thực tập, việc làm phù hợp.

Tóm lại, con đường sự nghiệp của lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Họ cần chủ động lên kế hoạch, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng và định hình lộ trình nghề nghiệp để tự tin bước vào thị trường lao động.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Gần đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là con đường dẫn đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là kém thực dụng. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống.

Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là vùng đất hứa thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao. Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học.

Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng làm người – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành hot. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ăn khách lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI.

Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ngôi sao hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai.

Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Việc lựa chọn ngành học phù hợp sẽ giúp các bạn trẻ có thể phát triển sự nghiệp một cách bền vững trong tương lai.