Một video ghi lại cảnh Li, một cử nhân ngành Chẩn đoán hình ảnh tại Đại học Y khoa Đại Liên, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, đứng bán kem trên đường phố đã thu hút hơn 5 triệu lượt xem trên mạng xã hội. Sự việc này đã châm ngòi cho một cuộc tranh luận nóng về áp lực định hướng nghề nghiệp đối với sinh viên sau đại học.

Li, người đã tốt nghiệp từ Đại học Y khoa Đại Liên, đã trở thành tâm điểm của sự chú ý sau khi video cô đứng bán kem được lan truyền rộng rãi. Điều đáng nói là, sau khi video nổi tiếng, một giảng viên cũ của trường đã liên hệ và yêu cầu cô gỡ video vì lo ngại về danh tiếng của nhà trường. Tuy nhiên, Li đã từ chối và thẳng thắn đáp trả: ‘Nếu bạn nghĩ tôi đang phỉ báng bạn, hãy kiện tôi’. Thông tin này đã làm dấy lên nhiều tranh cãi về cách các trường đại học Trung Quốc đánh giá ‘thành công’ của sinh viên sau tốt nghiệp.

Nhà trường đã phủ nhận việc gây áp lực lên Li và cho rằng cô đã phát tán thông tin ‘không đúng sự thật’. Tuy nhiên, sự việc này đã làm dấy lên tranh cãi về cách các trường đại học Trung Quốc đánh giá ‘thành công’ của sinh viên sau tốt nghiệp, khi mà các nghề nghiệp danh giá và mức lương cao đang trở thành tiêu chuẩn. Theo các học giả, đây không chỉ là câu chuyện của một cá nhân mà phản ánh khủng hoảng rộng lớn hơn trong giáo dục đại học.

PGS Cao Yanna, làm việc tại Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh, nhận định rằng các trường đại học đang kỳ vọng quá cao vào sinh viên, trong khi thị trường lao động không thể hấp thụ hết số lượng cử nhân tăng nhanh. Số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ nhập học đại học ở Trung Quốc đã tăng từ dưới 10% năm 1998 lên hơn 60% vào năm 2023. Kéo theo đó, niềm tin rằng bằng đại học là tấm vé dẫn đến thành công càng mạnh mẽ.

Tuy nhiên, số lượng sinh viên tốt nghiệp tăng kỷ lục qua từng năm đã khiến cuộc cạnh tranh việc làm trở nên khốc liệt. Trong bối cảnh đó, những lựa chọn nghề nghiệp phi truyền thống như bán hàng online, làm nội dung mạng xã hội, hoặc mở quầy hàng nhỏ ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, những con đường này vẫn chưa được hệ thống giáo dục và xã hội Trung Quốc công nhận đầy đủ, dẫn đến áp lực kép vừa phải mưu sinh, vừa đối mặt với sự kỳ vọng, thậm chí chỉ trích, từ nhà trường và dư luận.

PGS Paweł Charasz, làm việc tại Đại học Trung văn Hồng Kông, cho rằng thay vì chú trọng sinh viên làm nghề gì, cần đặt trọng tâm vào khả năng lựa chọn độc lập và kỹ năng ứng biến trong một thế giới việc làm thay đổi nhanh chóng. Một sự nghiệp không truyền thống nhưng xuất phát từ đam mê cũng là dấu hiệu của thành công.

Ông Hongqing Yang, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn giáo dục The Educationist Limited, cho rằng các đại học danh giá Trung Quốc vẫn chưa đủ linh hoạt để thích ứng với những con đường nghề nghiệp mới. ‘Chính sách thúc đẩy giáo dục nghề và nâng cao khả năng tuyển dụng đang góp phần giảm áp lực. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa kỳ vọng truyền thống của các tổ chức giáo dục và nhu cầu tự do, sáng tạo của thế hệ trẻ Trung Quốc ngày càng tạo nên căng thẳng’.

Hiện nay, việc lựa chọn ngành nghề của nhiều bạn trẻ bị chi phối bởi những định kiến về giới, danh tiếng, thu nhập… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai cá nhân mà còn lãng phí nguồn lực xã hội. Theo bản tin thị trường lao động quý 2-2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý 2-2025 đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty tăng tuyển dụng.

Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng nghề dễ giàu mới đáng học nên đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, dẫn đến cầu vượt quá cung. Văn hóa Á Đông cũng khiến một số phụ huynh, học sinh có những định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học, cũng như quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh khẳng định năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà là do định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ chọn ngành trái sở thích chỉ vì muốn vào trường ‘top’. Lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng, hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Hiện thực phũ phàng người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng rồi vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai: tăng thất nghiệp, lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm. Chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Chúng ta phải hiểu rõ chính mình, bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’ thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học. Gia đình, nhà trường, xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai, không nên vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình.

Gia đình, nhà trường và xã hội cần chung tay giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai.

Một nghiên cứu gần đây của Microsoft đã chỉ ra những lĩnh vực công việc có thể tận dụng AI một cách hiệu quả nhất. Theo báo cáo ‘Làm việc cùng AI: Đo lường tác động nghề nghiệp của AI tạo sinh’ của Microsoft Research, các nghề nghiệp liên quan đến ngôn ngữ, phân tích thông tin và giao tiếp có khả năng bị ảnh hưởng cao nhất bởi AI.

Các công việc dễ bị AI tác động bao gồm biên dịch, nhà biên sử, nhân viên bán hàng, nhân viên chăm sóc khách hàng, nhà báo và giảng viên đại học. Ngoài ra, các vị trí như tác giả, biên tập viên, giáo viên kinh tế, nhân viên thư viện và giáo viên hướng dẫn nông nghiệp cũng nằm trong nhóm này. Tuy nhiên, Microsoft nhấn mạnh rằng AI có thể thực hiện một phần lớn các nhiệm vụ trong một công việc, nhưng không có nghĩa toàn bộ nghề nghiệp đó sẽ bị loại bỏ. Thay vào đó, nhiều công việc sẽ chuyển sang mô hình ‘cùng làm việc với AI’ thay vì bị thay thế hoàn toàn.

Các nghề nghiệp ít bị ảnh hưởng hơn bao gồm các công việc đòi hỏi thao tác tay chân, sử dụng máy móc hoặc thiết bị. Danh sách này bao gồm người điều khiển máy xúc, thợ lắp đặt và vận hành thiết bị cầu, nhân viên xử lý nước, thợ mộc và người lái thuyền. Nghiên cứu cũng cho thấy các công việc đòi hỏi bằng cử nhân có nguy cơ bị AI tác động cao hơn so với các nghề không yêu cầu trình độ này. Điều này cho thấy giáo dục đại học không còn là sự đảm bảo an toàn tuyệt đối trong thị trường lao động.

Danh sách 40 công việc khai thác AI hiệu quả nhất bao gồm thông dịch viên và biên dịch viên, nhà biên niên sử, nhân viên phục vụ hành khách, đại diện bán hàng, nhà văn và tác giả, nhân viên chăm sóc khách hàng, lập trình viên công cụ CNC và nhân viên tổng đài điện thoại.

Các chuyên gia khuyến cáo rằng các kỹ năng mang tính con người như tư duy phản biện, sáng tạo và đạo đức nghề nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực phức tạp. CEO Nvidia, ông Jensen Huang, từng có một nhận định nổi tiếng về vấn đề này: ‘Bạn không bị mất việc vì AI, mà bạn sẽ mất việc vì người khác biết dùng AI thành thạo hơn’.

Trong bối cảnh hiện nay, nhận thức của người dân Việt Nam về các rủi ro sức khỏe và tài chính ngày càng tăng cao. Điều này đã làm cho nghề tư vấn bảo hiểm nhân thọ trở thành một trong những công việc được săn đón hàng đầu trong tương lai. Đặc biệt, khi thị trường bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam đã vượt qua giai đoạn chuyển đổi và đang trên đà phát triển mạnh mẽ, cơ hội cho các chuyên gia tư vấn bảo hiểm là rất lớn.

Dư địa phát triển của thị trường bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam vẫn còn rất lớn. Theo số liệu từ Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, tính đến hết năm 2024, chỉ khoảng 11% dân số Việt Nam tham gia bảo hiểm nhân thọ. Trong khi đó, tỷ lệ này ở các nước như Philippines là 38%, Malaysia là 50%, Singapore là 71% và Mỹ là 52%. Nhà nước đã đặt mục tiêu sẽ tăng tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ lên 15% vào năm 2025 và 18% vào năm 2030.

Sau đại dịch Covid-19, người dân đã tỏ ra quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe, dẫn đến nhu cầu tìm kiếm các giải pháp bảo hiểm để bảo vệ tài chính trước những rủi ro bất ngờ ngày càng tăng. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe ở Việt Nam sẽ đạt 26,9 tỷ USD vào năm 2029. Bảo hiểm không chỉ là giải pháp bảo vệ mà còn là công cụ tích lũy mới để phục vụ nhu cầu tài chính đa dạng của khách hàng.

Ngành bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam đã trải qua giai đoạn chuyển đổi và hiện đang trên đà phục hồi. Hành lang pháp lý đã được cải thiện và thay đổi đáng kể theo hướng chặt chẽ và minh bạch hơn. Các doanh nghiệp bảo hiểm cũng đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, tăng cường số hóa, chú trọng đào tạo chuyên môn, đổi mới sản phẩm và đào tạo kiến thức y khoa cho tư vấn viên.

Nghề tư vấn bảo hiểm đã có mặt tại Việt Nam hơn 20 năm và đã giúp hàng trăm nghìn người có được công việc và phát triển sự nghiệp. Nghề này không chỉ mang lại thu nhập ổn định và cơ hội thăng tiến rõ ràng mà còn tạo ra giá trị nhân văn và tác động tích cực đến xã hội. Nhiều chuyên gia tư vấn bảo hiểm đã chia sẻ về sự nghiệp vững chắc và cơ hội phát triển trong lĩnh vực này. Họ đã có thể chủ động sắp xếp thời gian, tự chủ tài chính và có cơ hội mở rộng quan hệ thông qua việc gặp gỡ khách hàng đến từ nhiều ngành nghề khác nhau.

Việc liên tục được đào tạo và trang bị chuyên sâu các kiến thức y khoa đã giúp các tư vấn viên tự tin phát triển trong lĩnh vực này. Các doanh nghiệp bảo hiểm như Manulife đã tạo điều kiện cho tư vấn viên phát triển sự nghiệp bền vững với lộ trình rõ ràng. Tại Manulife, tư vấn viên không chỉ được trang bị kiến thức chuyên môn về tài chính – bảo hiểm mà còn được đào tạo kiến thức thiết yếu về sức khỏe cộng đồng thông qua việc hợp tác với các tổ chức uy tín.

Prudential vừa ra mắt một chương trình tuyển dụng mới, nhắm vào nhóm lao động trẻ và hỗ trợ họ phát triển kỹ năng, nâng cao nhận thức tài chính cũng như xây dựng lộ trình nghề nghiệp bền vững. Thị trường lao động hiện tại đang trải qua một cuộc chuyển đổi lớn trong cách thức làm việc và cách nhìn nhận về sự nghiệp và sự ổn định.

Theo báo cáo Vietnam Employment Outlook 2024 của ManpowerGroup Việt Nam, có đến 47% người lao động đang cân nhắc chuyển đổi ngành nghề trong tương lai gần. Sự thay đổi này bắt nguồn từ việc cơ cấu lại tổ chức tại nhiều doanh nghiệp và xu hướng làm việc linh hoạt ngày càng được ưa chuộng. Người trẻ hiện nay đang tìm kiếm những công việc mang tính chủ động cao và khả năng thích ứng với sự biến động của thị trường.

Trước bối cảnh đó, các ngành nghề như làm việc tự do (freelancer), đào tạo cá nhân, kinh doanh độc lập và tư vấn bảo hiểm đang ngày càng chiếm ưu thế. Chương trình tuyển dụng của Prudential với thông điệp “Có nghề phòng thân – Có đà tiến thân” hướng đến những bạn trẻ đang đứng trước ngã rẽ nghề nghiệp hoặc những người trẻ đang tìm kiếm hướng đi mới sau khi mất việc. Chương trình cũng mở ra cơ hội cho những cá nhân muốn khởi động lại sự nghiệp sau một khoảng thời gian gián đoạn.

Với lộ trình được thiết kế một cách khoa học và phù hợp, tất cả ứng viên đều có cơ hội bắt đầu lại và phát triển sự nghiệp một cách chủ động. Prudential cũng sẽ tổ chức một chuỗi hội thảo nghề nghiệp trong tháng 7 và 8 tại nhiều địa phương trên cả nước. Những hội thảo này sẽ cung cấp cho người tham gia cơ hội tìm hiểu về nghề tư vấn bảo hiểm và tiềm năng phát triển lâu dài trong lĩnh vực này.

Ứng viên tham gia chương trình sẽ được đào tạo để trở thành những tư vấn viên tài chính chuyên nghiệp, được trang bị tư duy tài chính cá nhân và nâng cao kỹ năng giao tiếp cũng như tư vấn. Chương trình này thể hiện tầm nhìn dài hạn của Prudential trong việc phát triển một đội ngũ tư vấn viên chất lượng, với một hệ thống đào tạo bài bản và môi trường hỗ trợ thực tiễn.

Ngôi sao đấu vật huyền thoại Rob Van Dam đã lên tiếng chỉ trích việc các ngôi sao điện ảnh tham gia vào các trận đấu vật, coi đây là một hành động “xúc phạm” và “làm mất tôn trọng”. Theo quan điểm của ông, việc cho phép những người không chuyên bước vào võ đài mà không có sự đào tạo đúng cách đã làm giảm giá trị của sự nghiệp đấu vật chuyên nghiệp, vốn đòi hỏi sự dẻo dai và sức mạnh thể chất đáng kể.

Trong podcast “1 of a Kind” của mình, RVD đã chia sẻ quan điểm của anh về việc các ngôi sao điện ảnh tham gia vào các trận đấu vật, như trận đấu dự kiến tại WWE SummerSlam. Anh cho rằng điều này làm suy giảm giá trị của sự làm việc chăm chỉ và hy sinh của các diễn viên đấu vật chuyên nghiệp.

“Để có thể làm được điều đó, bạn phải là một vận động viên. Và đối với tôi, điều đó luôn xúc phạm, vì tôi có quan điểm rằng để một ngôi sao điện ảnh chiếm chỗ trên thẻ đấu vật, tất cả những người khác phải làm việc xung quanh họ để khiến cho trận đấu trông như thể bất kỳ ai cũng có thể làm được. Và tôi không thích điều đó, vì không phải ai cũng có thể làm được… Điều đó luôn xúc phạm, đối với tôi, như khi mọi người nghĩ rằng nó dễ dàng, như chúng tôi chỉ đang chơi, hoặc như bất kỳ ai cũng có thể làm được… Tôi sẽ luôn cảm thấy bị xúc phạm vì sự nghiệp của tôi đòi hỏi một lượng thể chất đáng kể, một lượng sức bền đáng kinh ngạc để có thể chịu đựng một lượng hình phạt đáng kể hàng đêm, ngoài ra còn phải có tài năng để thực hiện các động tác và có những bước di chuyển hay ho… Và tôi cảm thấy rằng tất cả điều đó đều bị bỏ qua để làm cho điều này hoạt động”

RVD sau đó đã nhắc lại một sự việc trong thời gian anh thi đấu cho ECW, khi anh và Sabu đối đầu với nhóm nhạc rap Insane Clown Posse. Anh đã làm rõ rằng mặc dù anh không cố gắng làm hại họ, nhưng anh đã đảm bảo rằng họ phải cảm nhận được sự khắc nghiệt của võ đài để họ có thể tôn trọng ngành đấu vật sau này.

“Trước khi bạn hoàn thành câu hỏi của mình, có vẻ như bạn đang nói về việc ICP đến và chúng tôi, tôi và Sabu, đã đánh bại họ. Vâng, vâng, vâng. Không hề dễ dàng với họ. Và tôi đã làm thủng màng nhĩ của Shaggy2 Dope. Anh ấy đã viết về điều đó trong cuốn sách của mình… Mọi người đều biết rằng tôi không hề cố gắng làm hại anh ấy một cách đặc biệt, nhưng tôi cũng không hề nương tay… Họ thậm chí đã có sự đào tạo đấu vật, nhưng chúng tôi nhìn họ như thể họ không phải là một phần của chúng tôi, vì họ không phải là như vậy… Nếu họ không tôn trọng những gì chúng tôi đang làm trước đó, họ sẽ tôn trọng nó sau này”.

WWE SummerSlam sẽ diễn ra vào ngày 2 tháng 8 tại Cleveland, Ohio, với một trận đấu tag team đáng chú ý, với ngôi sao nhạc country Jelly Roll hợp tác với Randy Orton để đối đầu với Drew McIntyre và Logan Paul.