Ô nhiễm không khí

Việc bãi bỏ tiêu chuẩn khí thải ô tô mới có thể gây thiệt hại kinh tế cho Mỹ lên tới 350 tỷ USD mỗi năm, dù có thể tiết kiệm 490 tỷ USD. Chi phí y tế do ô nhiễm không khí còn bỏ qua. Chính quyền Tổng thống Biden đã ban hành quy định giảm phát thải, dự kiến mang lại lợi ích kinh tế gần 100 tỷ USD hàng năm.

Không khí trong nhà và ô tô chứa hàng nghìn hạt vi nhựa cực nhỏ, có thể xâm nhập sâu vào phổi và tích tụ trong cơ thể, tăng nguy cơ bệnh nghiêm trọng. Vi nhựa từ đồ dùng hằng ngày, dễ bị phớt qua trong không gian sống. Giảm phơi nhiễm bằng cách hạn chế đồ nhựa dùng một lần, dùng ly inox, cốc thủy tinh, hộp thủy tinh.

Hà Nội dự kiến cấm xe máy xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026. Từ 2028, hạn chế xe máy xăng và ô tô cá nhân chạy xăng trong vành đai 1 và 2. Đến 2030, hạn chế toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vành đai 3. Tương tự, thủ đô Mexico và Paris cũng ban hành quy định hạn chế xe máy xăng để giảm ô nhiễm.

Hà Nội ô nhiễm không khí nghiêm trọng, tầm nhìn hạn chế do sương mù dày đặc, đứng top 2 thế giới.

Hà Nội đứng đầu thế giới về ô nhiễm không khí với chỉ số AQI 189, vùng quê thủ đô mịt mù, chìm trong bụi mịn trắng xóa.

Ô nhiễm không khí ở miền Bắc có thể gây tổn hại đến nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt ảnh hưởng tới người cao tuổi, phụ nữ có thai, trẻ em và người có đề kháng yếu. Bảo vệ sức khỏe bằng cách đeo khẩu trang khi ra đường, rửa mũi họng bằng nước muối sinh lý và khám sức khỏe định kỳ.

Giảm ô nhiễm không khí có thể tăng tốc độ nóng lên toàn cầu do mất tác dụng làm mát của bụi bẩn. Giải pháp bền vững như giảm khí nhà kính, trồng cây và thu giữ carbon là cần thiết để đối phó với hậu quả của biến đổi khí hậu.

Trí tuệ nhân tạo được sử dụng để dự báo ô nhiễm không khí và bảo vệ sức khỏe học sinh tại các trường học, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí đối với trẻ em.

Chất lượng không khí ở Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Congo hiện đang dưới mức tiêu chuẩn, đặc biệt vào ngày 8 tháng 8 năm 2025, khi thành phố này được ghi nhận là thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Nguyên nhân chính là do đốt cháy sinh khối, khí thải từ bếp củi và nhiên liệu rắn, cùng với ô nhiễm từ các nguồn công nghiệp. Dân cư nên tránh hoạt động ngoài trời và theo dõi thường xuyên mức độ ô nhiễm.

Ô nhiễm không khí trong thời kỳ thai nghén và ở trẻ nhỏ có thể gây giảm chỉ số IQ. Theo nghiên cứu của Đại học Columbia, tiếp xúc với hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) có thể khiến chỉ số IQ của trẻ giảm 4-5 điểm. PAH không chỉ có ở ngoài đường mà còn phát sinh từ các nguồn trong nhà như bếp gas, khói thuốc, nhang, nến thơm…

Các nhà khoa học Cambridge phát hiện mối liên hệ tích cực giữa ô nhiễm không khí và nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ ở người lớn khỏe mạnh. Phân tích 51 nghiên cứu cho thấy với mỗi 10 microgram/m3 PM2.5, nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ tăng 17% hoặc 13%. Bệnh Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất gây sa sút trí tuệ, hiện có khoảng 982.000 người Anh mắc bệnh này.

Xe máy là nguồn gây ô nhiễm khí thải lớn do không có hệ thống xử lý khí thải, chiếm 60% tổng lượng ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Chuyển đổi sang xe máy điện là giải pháp được đề xuất, tuy nhiên cần giải quyết hạ tầng trạm sạc và pin thải.

Đài Tiền Phong tổ chức tọa đàm về chuyển đổi xe xăng sang xe điện để giảm ô nhiễm không khí từ giao thông, đặc biệt tại khu vực vành đai 1 của Hà Nội. Ô nhiễm từ giao thông chiếm 35%, trong đó khí thải xe giao thông là 12% và bụi hoạt động giao thông là 23%. Chuyển đổi thành công cần sự hợp tác của mọi người, chính quyền và người dân, với xây dựng hạ tầng, hoàn thiện chính sách và chuyển đổi cây xăng thành điểm sạc xe điện.