Không giống như nhiều người lầm tưởng rằng vị trí của Trái Đất trong không gian được xác định ngẫu nhiên hoặc dựa vào hệ thống GPS, các nhà thiên văn học thực sự sử dụng kính viễn vọng vô tuyến để bắt tín hiệu yếu ớt phát ra từ các hố đen siêu lớn nằm ở trung tâm của các thiên hà xa xôi. Những tín hiệu này, sau khi di chuyển hàng triệu năm ánh sáng, đến được Trái Đất và đóng vai trò quan trọng như một “mốc tọa độ” giúp xác định chuyển động, vị trí và tốc độ quay của hành tinh chúng ta.

Thông qua kỹ thuật trắc địa vô tuyến, các tín hiệu này được đồng bộ hóa từ một mạng lưới kính viễn vọng trên khắp thế giới, cung cấp dữ liệu cực kỳ chính xác cho các hệ thống định vị toàn cầu (GPS), điều hướng hàng không, theo dõi chuỗi cung ứng và giao dịch tài chính quốc tế. Tuy nhiên, ngành khoa học tiên tiến này đang phải đối mặt với một thách thức mới là sự phát triển không ngừng của các thiết bị không dây như Wifi, smartphone và mạng 5G, 6G.

Sự bùng nổ của các thiết bị tiêu dùng này đang chiếm dụng ngày càng nhiều dải phổ vô tuyến, gây ra sự nhiễu loạn nghiêm trọng đến tín hiệu thiên văn học. Tín hiệu vô tuyến từ vũ trụ rất yếu, trong khi tín hiệu nhân tạo trên Trái Đất lại mạnh hơn gấp hàng triệu lần, làm mờ hoặc che khuất những gì kính viễn vọng cần thu nhận. Thậm chí, các tần số từng được dành riêng cho nghiên cứu thiên văn cũng đang bị rò rỉ tín hiệu từ các thiết bị điện tử hoặc bị phân bổ lại cho mục đích thương mại.

Tình hình này đe dọa nghiêm trọng đến độ chính xác mà khoa học vũ trụ cần đạt được để duy trì các dịch vụ hiện đại mà xã hội đang phụ thuộc. Để giải quyết vấn đề, giới khoa học đề xuất thiết lập các “vùng im lặng vô tuyến”, nơi tín hiệu điện tử bị hạn chế nghiêm ngặt, hoặc xây dựng cơ chế bảo vệ các tần số dành riêng cho nghiên cứu.

Tuy nhiên, phổ vô tuyến hiện được quản lý theo từng quốc gia, khiến việc tìm kiếm giải pháp toàn cầu trở nên khó khăn. Trong bối cảnh công nghệ không dây tiếp tục phát triển mạnh mẽ, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và xây dựng chính sách quản lý phổ sóng hợp lý là điều cấp thiết. Nếu không có những giải pháp hiệu quả, bức tranh vũ trụ mà con người vẽ nên có thể sẽ bị nhiễu sóng bởi chính những tiện nghi hiện đại chúng ta đang sử dụng mỗi ngày.

Giới chuyên gia đang kêu gọi sự phối hợp toàn cầu để bảo vệ dải phổ vô tuyến cho nghiên cứu thiên văn. Họ nhấn mạnh rằng, nếu không có các biện pháp bảo vệ hiệu quả, khả năng nghiên cứu và khám phá vũ trụ của con người sẽ bị đe dọa nghiêm trọng.

Để đối phó với thách thức này, các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm các giải pháp công nghệ mới nhằm giảm thiểu nhiễu loạn từ các thiết bị không dây. Đồng thời, họ cũng kêu gọi các nhà hoạch định chính sách và quản lý tần số vô tuyến toàn cầu cần có những quy định và chính sách phù hợp để bảo vệ môi trường nghiên cứu thiên văn.

Tổ chức Liên hợp quốc về Khoa học và Công nghệ Vũ trụ (UNSC) đã thể hiện cam kết của mình trong việc bảo vệ môi trường nghiên cứu thiên văn và khám phá không gian. Đại diện tổ chức này cũng kêu gọi tất cả các quốc gia và tổ chức khoa học cùng chung tay trong việc bảo vệ dải phổ vô tuyến cho nghiên cứu thiên văn.

Nền kinh tế ứng dụng tại châu Á đang trải qua một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc, đánh dấu sự tăng trưởng ấn tượng và sự thay đổi trong chiến lược tiếp thị từ việc thu hút người dùng dựa trên số lượng sang tối ưu hóa hiệu suất. Theo báo cáo Tình hình tiếp thị ứng dụng tại châu Á năm 2025 của AppsFlyer, số lượt cài đặt ứng dụng trong khu vực đã tăng gấp ba lần trong vòng 6 năm, tương đương mức tăng 150%. Khu vực châu Á hiện chiếm hơn 50% hoạt động di động toàn cầu, nhờ tốc độ phổ cập điện thoại thông minh nhanh chóng, sự phát triển của nền kinh tế số và các chiến lược tiếp thị đa kênh ngày càng tinh vi.

Ông Ronen Mense, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc khu vực APAC của AppsFlyer, nhận định: ‘Nền kinh tế ứng dụng của châu Á đang bước vào giai đoạn chuyển đổi sâu sắc, được đặc trưng bởi độ phức tạp cao và sự tăng trưởng bền vững. Khu vực này hiện sở hữu những thị trường ứng dụng di động năng động nhất thế giới cùng hệ sinh thái tiếp thị tinh vi bậc nhất. Sự thay đổi không chỉ ở quy mô mà là sự chuyển dịch nền tảng, từ việc thu hút người dùng dựa trên số lượng sang tối ưu hoá hiệu suất dựa trên chiến lược’.

Ấn Độ, Indonesia và Philippines đang nổi lên như những động lực tăng trưởng chính, đòi hỏi các chiến lược sản phẩm sáng tạo, có tính nhân hóa cao, định giá phù hợp nhằm khai thác tối đa hiệu quả ở quy mô lớn. Báo cáo Tình hình tiếp thị ứng dụng Châu Á năm 2025 được xây dựng dựa trên dữ liệu ẩn danh và tổng hợp từ nền tảng của AppsFlyer, bao gồm hơn 30.000 ứng dụng, 15 tỷ lượt cài đặt và 14 tỷ USD chi tiêu cho hoạt động thu hút người dùng và tiếp thị lại trên cả nền tảng Android và iOS.

Báo cáo phân tích hàng tỷ lượt tương tác ứng dụng trên 14 thị trường tại châu Á, bao gồm Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Việt Nam và Úc…, cho thấy cách các nhà tiếp thị đang triển khai những chiến lược tăng trưởng khác biệt. Những phát hiện nổi bật trong Báo cáo năm 2025 cho thấy 14,77 tỷ USD được chi cho hoạt động thu hút người dùng. Các lĩnh vực dẫn đầu về đầu tư gồm: Tài chính, Thực phẩm & Đồ uống, và Mua sắm, trong khi các nhà tiếp thị tăng cường triển khai các chiến lược tối ưu hiệu suất ở cả thị trường mới nổi và thị trường trưởng thành.

Mô hình kiếm tiền kết hợp trong ngành trò chơi tăng gấp 3,4 lần kể từ năm 2023. Trong khi các ứng dụng không thuộc lĩnh vực trò chơi (non-gaming) ngày càng dựa vào mua hàng trong ứng dụng để tăng doanh thu, thì các ứng dụng trò chơi đang cân bằng hiệu quả giữa quảng cáo và mua hàng. Có 4,47 tỷ USD được đầu tư cho các chiến dịch tiếp thị lại. Tiếp thị theo vòng đời đang trở thành yếu tố then chốt, đặc biệt tại các thị trường tăng trưởng nhanh như Ấn Độ, Indonesia và Philippines, cho thấy sự chuyển hướng chiến lược sang mô hình tương tác toàn phễu.

Báo cáo cho thấy hơn 80% lượt cài đặt gian lận trong năm 2024 có liên quan đến bot. Gian lận từ các nhà phát hành giả mạo ngày càng nhắm đến các chiến dịch tái tương tác, đặc biệt trên nền tảng iOS, trong khi hành vi chiếm đoạt lượt cài đặt đang có xu hướng giảm trên toàn khu vực.

Báo cáo xác định hai mô hình tăng trưởng rõ rệt trong bức tranh đa dạng của Châu Á: giữa thị trường mới nổi và thị trường trưởng thành, và giữa chiến lược theo nền tảng và theo ngành dọc. Các thị trường mới nổi, dẫn đầu là các quốc gia như Ấn Độ, ưu tiên các chiến lược thu hút người dùng nhanh chóng, hiệu quả về chi phí để tận dụng đà mở rộng của thị trường. Hiệu suất theo ngành dọc cho thấy các lĩnh vực như Thực phẩm & Đồ uống và Mua sắm đang phục hồi mạnh mẽ sau những biến động trước đó, còn ngành Trò chơi tiếp tục duy trì mức tăng trưởng ổn định nhờ các mô hình kiếm tiền kết hợp ngày càng tinh vi, cân bằng giữa doanh thu quảng cáo và mua hàng trong ứng dụng.

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng việc cho trẻ em dưới 13 tuổi sử dụng smartphone và mạng xã hội có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý của chúng. Cụ thể, việc sử dụng sớm smartphone và mạng xã hội có thể làm giảm khả năng điều chỉnh cảm xúc của trẻ, tạo ra cảm giác tự ti, khiến trẻ tách rời khỏi thực tế và thậm chí dẫn đến ý nghĩ tự tử.

Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Phát triển Con người và Năng lực, trẻ em càng tiếp xúc sớm với smartphone và mạng xã hội, sức khỏe tâm lý và trạng thái hạnh phúc của trẻ sẽ càng bị giảm sút. Điều đáng chú ý là sự tác động đến tâm lý khi sử dụng smartphone và mạng xã hội từ quá sớm似乎 ảnh hưởng đến bé gái nhiều hơn so với các bé trai.

Nghiên cứu này được thực hiện bởi Sapien Labs, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu về những tác động của cuộc sống hiện đại đến sức khỏe não bộ và tâm trí con người. Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs đã tiến hành một khảo sát với 2 triệu người tại 163 quốc gia để thu thập dữ liệu.

Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs đã kêu gọi các bậc phụ huynh trên toàn cầu nên ngăn trẻ dưới 13 tuổi sử dụng smartphone và mạng xã hội như một biện pháp để bảo vệ trẻ em. Tiến sĩ tâm lý Tara Thiagarajan, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết cần phải có hành động khẩn cấp để hạn chế trẻ em dưới 13 tuổi tiếp cận và sử dụng smartphone, cũng như quy định rõ ràng về môi trường số mà trẻ tiếp xúc.

Giáo sư giáo dục học Caroline Fitzpatrick và nhóm các nhà khoa học và tâm lý học Canada cũng cho thấy việc sử dụng smartphone, máy tính bảng ở trẻ nhỏ có thể gây ra rối loạn khả năng kiểm soát cơn giận dữ và sự thất vọng, dẫn đến tăng các cơn bùng nổ cảm xúc ở trẻ nhỏ.

Không chỉ các chuyên gia tâm lý, tỷ phú Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft, cũng đã từng chia sẻ quan điểm cá nhân khi cho rằng độ tuổi phù hợp nhất để trẻ em sử dụng smartphone là năm 13 tuổi và ông cũng đã áp dụng điều này cho 3 đứa con của mình.

Kết quả nghiên cứu của Sapien Labs cho biết một trong những tác động xấu đến tâm lý của trẻ khi sử dụng smartphone là tiếp cận với mạng xã hội từ quá sớm. Điều này có thể dẫn đến các nguy cơ trẻ tiếp xúc các nội dung độc hại, bị bắt nạt trực tuyến hoặc có những mối quan hệ không lành mạnh.

Các chuyên gia tâm lý khuyên các bậc phụ huynh nên để trẻ em tránh xa mạng xã hội, ít nhất đến năm 16 tuổi. Để thực hiện điều này, cần có sự quan tâm từ các bậc phụ huynh, những người sẵn sàng hướng trẻ đến những niềm đam mê và sở thích khác bên ngoài màn hình điện thoại.

Nếu sau khi đọc bài viết này, nhiều phụ huynh nhận ra mình đã để cho con sử dụng smartphone, tiếp xúc với mạng xã hội từ quá sớm và cảm thấy lo lắng về điều đó, thì nên thay đổi điều này càng sớm càng tốt. Các nhà tâm lý học cho biết thêm trong trường hợp phụ huynh muốn để trẻ tiếp xúc với smartphone và máy tính bảng, hãy giới hạn thời gian cụ thể cho chúng sử dụng, chẳng hạn 20 phút sử dụng smartphone hoặc 15 phút sử dụng máy tính bảng mỗi ngày. Ngoài ra, không nên để trẻ tự sử dụng các thiết bị này mà luôn có người lớn ngồi bên để giám sát và cùng trẻ khám phá những nội dung hữu ích.