Ngành logistics Việt Nam đang trải qua một quá trình tăng trưởng nhanh chóng, với tốc độ tăng trưởng trung bình 14-16%/năm, cao gần gấp đôi so với tốc độ tăng GDP. Tuy nhiên, ngành vẫn đang phát triển âm thầm và thiếu vắng các doanh nghiệp quy mô lớn có khả năng dẫn dắt thị trường. Trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp thân thiện môi trường.

Tại tọa đàm Chính sách tài chính phát triển logistics xanh do Tạp chí Kinh tế – Tài chính tổ chức, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, yêu cầu về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đã dần được các doanh nghiệp nhận thức nhưng việc thực thi trên thực tế còn hạn chế. Ông Đặng Vũ Thành – Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) cũng cho biết, chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đã và đang hiện diện trong từng hoạt động hằng ngày của doanh nghiệp logistics trên toàn cầu. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp logistics, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đến 95%, vẫn đang loay hoay với bài toán vốn, công nghệ và thực thi chính sách.

Chuyển đổi xanh không thể chỉ trông chờ từ phía doanh nghiệp. TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, Giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, cho biết, điểm nghẽn đầu tiên là vấn đề “tiền đâu?”. Trong khi 95-97% doanh nghiệp logistics là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), thì thị trường tài chính xanh ở Việt Nam lại còn rất non trẻ. Tính đến giữa năm nay, quy mô tài chính xanh chỉ chiếm 4,35% tổng tín dụng, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu 10% như kỳ vọng.

Các chuyên gia đều thống nhất rằng cần có sự điều phối mạnh mẽ từ Nhà nước, đặc biệt là các bộ ngành như Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước… Không thể chỉ kỳ vọng vào nỗ lực của doanh nghiệp khi các điều kiện về tài chính, pháp lý, và hạ tầng vẫn còn quá nhiều bất cập. Nhà nước cần sớm tích hợp chính sách ưu đãi thuế, trợ cấp cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh, đưa trạm sạc, kho xanh, logistics thông minh vào quy hoạch đầu tư công.

Từ góc độ chính sách, các chuyên gia cho rằng, không thể có phát triển xanh nếu không có dòng vốn xanh. Và để có dòng vốn đó, cần sự chung tay của cả hệ thống, từ cơ quan quản lý, ngân hàng, đến chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ chuyển đổi xanh rõ ràng, minh bạch và có thể đo lường. Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển thị trường tài chính xanh.

Việc chuyển đổi xanh trong ngành logistics không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu để bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành. Các doanh nghiệp Việt Nam cần tích cực triển khai các giải pháp thân thiện môi trường, đồng thời Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ để khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi xanh.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, các doanh nghiệp logistics Việt Nam cần chủ động thực hiện chuyển đổi xanh bằng cách áp dụng các công nghệ mới, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu chất thải và phát triển các giải pháp logistics thông minh. Nhà nước cũng cần tăng cường vai trò của mình trong việc hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh.

Trong thời gian tới, ngành logistics Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và đáp ứng yêu cầu của thị trường, các doanh nghiệp cần tích cực triển khai chuyển đổi xanh và tận dụng các cơ hội từ thị trường tài chính xanh và các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội để xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế với mô hình chuyên biệt, tập trung vào các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh và đang là xu hướng toàn cầu. Tại Hội thảo khoa học “Trung tâm tài chính quốc tế – Động lực tăng trưởng cho Việt Nam” do Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh tổ chức, các chuyên gia đã thảo luận về tiềm năng và hướng phát triển cho các Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Các chuyên gia đã xác định ba phân khúc phù hợp nhất cho các Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam trong giai đoạn đầu, bao gồm công nghệ tài chính (fintech), tài chính xanh và dịch vụ quản lý tài sản cho nhóm khách hàng siêu giàu (HNWIs). Việt Nam hiện đang là thị trường fintech có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 38% trong giai đoạn 2018-2023. Sự phát triển của lĩnh vực này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo và tạo ra các cơ hội kinh doanh mới.

Để phát triển lĩnh vực fintech, cần có khu vực công nghệ tài chính đặc thù, đi kèm với nền tảng định danh điện tử, dữ liệu mở và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tài chính. Sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức tài chính sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của fintech.

Về tài chính xanh, Việt Nam cần tới 370 tỷ USD cho các mục tiêu khí hậu từ nay đến 2040. Các chuyên gia đề xuất TP. Hồ Chí Minh cần xây dựng một “Trung tâm tài chính xanh” với chức năng xếp hạng ESG, phát hành và giám sát trái phiếu xanh, đồng thời ban hành bộ tiêu chuẩn ESG quốc gia để thu hút vốn quốc tế và tránh tình trạng “greenwashing”. Việc phát triển tài chính xanh không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu khí hậu mà còn mở ra các cơ hội kinh doanh mới trong lĩnh vực này.

Về quản lý tài sản, thị trường này tại Việt Nam có tiềm năng rất lớn và cần cải cách nhiều công cụ quản lý, pháp lý để khai phá. Với hơn 7.100 cá nhân sở hữu tài sản trên 1 triệu USD và hơn 210 người có tài sản từ 30 triệu USD trở lên, Việt Nam cần đẩy mạnh đào tạo chuyên gia theo chuẩn quốc tế để phát triển thị trường này một cách bài bản. Sự phát triển của thị trường quản lý tài sản sẽ giúp đáp ứng nhu cầu của nhóm khách hàng siêu giàu và thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Rút kinh nghiệm từ những mô hình thành công trên thế giới, các chuyên gia cho rằng một Trung tâm tài chính quốc tế không nhất thiết phải ôm đồm mọi chức năng, nhưng nhất định phải có bản sắc rõ nét và năng lực cạnh tranh khác biệt. Ba phân khúc gồm fintech, tài chính xanh và quản lý tài sản không chỉ phản ánh xu thế tài chính toàn cầu mà còn phù hợp với nhu cầu nội tại và tiềm năng sẵn có của Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức tài chính, Việt Nam có thể xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế thành công và trở thành động lực tăng trưởng cho nền kinh tế.

Nhìn chung, việc xây dựng các Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam có tiềm năng to lớn để thúc đẩy sự tăng trưởng và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính. Với sự tập trung vào các lĩnh vực chuyên biệt và xu thế toàn cầu, Việt Nam có thể tạo ra các cơ hội kinh doanh mới và trở thành một trong những trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu trong khu vực.