Sản phẩm OCOP của Việt Nam đã xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử toàn cầu với diện mạo chuyên nghiệp và bản sắc riêng. Mới đây, Triển lãm số Vietnam OCOPEX 2025 đã diễn ra từ ngày 1 đến 3/8 tại Hà Nội, để lại nhiều dấu ấn đáng nhớ. Điều đáng nhớ không chỉ là những con số, mà còn là cách mà các làng quê học cách kể câu chuyện của mình bằng ngôn ngữ số để chạm tới niềm tin của thế giới bằng sự chân thật và tử tế.

Các sản phẩm OCOP của Việt Nam đang ngày càng hiện diện trên các kệ hàng tại Dubai, châu Âu, Nhật Bản. Đằng sau sự hiện diện này là những câu chuyện – một phần hồn cốt quê hương – được kể lại bằng ngôn ngữ số, bằng sự tử tế và chân thực. Đây được xem là hành trình của Việt Nam trong việc chạm vào trái tim thế giới – không bằng công nghệ tối tân, mà bằng bản sắc địa phương được đánh thức trong thời đại mới.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã mang lại một diện mạo mới cho sản vật làng quê Việt Nam. Tính đến tháng 7/2025, cả nước đã có 17.068 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 126 sản phẩm được chứng nhận 5 sao cấp quốc gia. Tuy nhiên, hơn 70% vẫn là sản phẩm 3 sao – cho thấy dư địa nâng tầm còn rất lớn.

Bà Võ Hoàng Vân, Giám đốc Công ty TNHH V. KAUS, là một hình ảnh tiêu biểu cho những người dám mơ lớn và tự mình mở lối ra thế giới. Với sự nỗ lực không ngừng, doanh nghiệp V. KAUS của bà Vân hiện đạt sản lượng xuất khẩu 200 tấn/tháng, doanh thu từ 1,3 triệu USD (2023) lên 3,6 triệu USD (2024), và đạt 2,4 triệu USD chỉ trong nửa đầu năm 2025.

Hội nghị chuyên đề bên lề Vietnam OCOPEX 2025 với chủ đề “Ứng dụng chuyển đổi số trong phát triển các sản phẩm OCOP xuất khẩu” đã thu hút đông đảo doanh nghiệp và đối tác quốc tế tham dự. Chương trình Vietnam Pavilion do Bộ Công Thương phối hợp với Alibaba triển khai đã hỗ trợ doanh nghiệp Việt – đặc biệt là SMEs – xuất khẩu qua nền tảng Alibaba.com.

Tuy nhiên, việc “lên tầm” không chỉ dừng lại ở kỹ thuật số. Nó còn nằm ở cách định vị giá trị văn hóa và bản sắc của từng sản phẩm – thứ không thể sao chép, và cần được kể lại một cách đắt giá. Ông Phương Đình Anh, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, nhấn mạnh: “Sản phẩm OCOP phải thật đắt!”

Sự kiện Vietnam OCOPEX 2025 – cả offline và online – được kỳ vọng là bước đi chiến lược cho một chương trình dài hạn: xây thương hiệu quốc gia từ từng sản phẩm bản địa. Khi mỗi sản phẩm mang theo một vùng đất, một con người, một câu chuyện – thì đó không còn là hàng hóa, mà là bản sắc sống.

Thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới đã trải qua một phiên giao dịch đầy biến động vào ngày 31/7, khi mà lực bán áp đảo đã đẩy chỉ số MXV-Index giảm gần 2% về mốc 2.185 điểm, mức thấp nhất trong gần hai tháng qua. Sự suy giảm này diễn ra trong bối cảnh thị trường đồng và năng lượng đang đối mặt với những thách thức mới.

Thị trường đồng thế giới đã chứng kiến sự rung lắc mạnh khi cả 10 mặt hàng chính tiếp tục giảm. Đồng USD mạnh lên và sự thận trọng của giới đầu tư trong việc đánh giá các tín hiệu mới về chính sách thuế quan tại Mỹ là những yếu tố chính gây áp lực lên thị trường. Đáng chú ý, giá đồng COMEX đã giảm hơn 22%, xuống mức 4,35 USD/pound, đánh dấu mức giảm sâu nhất trong lịch sử. Sự kiện Nhà Trắng công bố áp thuế 50% đối với đồng nhập khẩu, nhưng loại trừ đồng tinh luyện, đã tạo ra cú sụt mạnh. Theo báo cáo của ICSG, thị trường đã ghi nhận thặng dư khoảng 272.000 tấn đồng tinh luyện trong 5 tháng đầu năm, phản ánh thực trạng nguồn cung toàn cầu hiện vượt nhu cầu.

Bên cạnh đó, chỉ số USD đã tiến sát mốc 100 điểm, tăng 0,15% lên 99,97 điểm, kéo dài chuỗi tăng sang phiên thứ 6 liên tiếp. Sự tăng mạnh của đồng USD đã làm giảm sức hấp dẫn đối với các hàng hóa định giá bằng USD như đồng.

Thị trường năng lượng cũng trở lại trạng thái thận trọng khi những lo ngại về chính sách thuế quan của Nhà Trắng xuất hiện. Giá hai mặt hàng dầu thô chính đã giảm khoảng 1%, với giá dầu WTI về dưới ngưỡng 70 USD/thùng và giá dầu Brent giảm còn 72,53 USD/thùng. Viện Dầu mỏ Mỹ và Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ đều ghi nhận mức tăng đáng kể của tồn kho dầu thô tại Mỹ, tạo áp lực giảm lên giá dầu trên thị trường quốc tế.

Tổng quan, thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức và biến động. Việc Nhà Trắng công bố chính sách thuế quan mới và sự tăng mạnh của đồng USD đã tạo ra áp lực lớn lên thị trường đồng và năng lượng. Trong bối cảnh này, giới đầu tư đang được khuyên là nên thận trọng và theo dõi sát sao các diễn biến thị trường để có thể đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

Trong bối cảnh toàn cầu đang ngày càng ưu tiên các giá trị bền vững, xanh hóa không chỉ là xu thế mà còn là điều kiện để duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh. Mới đây, Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Vĩnh Long đã tổ chức hội thảo ‘Tiếp cận tiêu chuẩn, xanh hóa ngành chủ lực’ nhằm khẳng định xu hướng chuyển đổi xanh là tất yếu để gia nhập sâu và rộng vào thị trường, chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch Hiệp hội DN Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Benico, cho biết Bến Tre có ngành dừa phát triển và Việt Nam là một trong năm nước có diện tích dừa lớn nhất và sản lượng đứng thứ năm thế giới. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1,1 tỷ USD vào năm 2024. Vĩnh Long có diện tích trồng dừa đạt gần 117,3 ngàn hecta, chiếm gần 60% ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), sản lượng chiếm 58%. Hiện nay, tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị) và xu hướng thị trường ngành dừa đang đặt ra nhiều thách thức nhưng sẽ mang lại nhiều lợi ích.

‘ESG không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà đang trở thành điều kiện tiên quyết để sản phẩm dừa tiếp cận các thị trường xuất khẩu khắt khe như thị trường EU, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc… Ngoài ra, còn giúp DN duy trì ổn định đơn hàng, tránh nguy cơ mất thị phần trong chuỗi cung ứng toàn cầu’, ông Đức cho biết. Bên cạnh đó, việc triển khai ESG giúp DN nhận diện, đo lường và quản trị hiệu quả các rủi ro như biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu hoặc giải quyết tranh chấp hiệu quả. Đây có thể xem là nền tảng để ngành dừa phát triển bền vững theo hướng sinh thái, công bằng, hiệu quả lâu dài.

Được thành lập trong tháng 6/2025, HTX Nông nghiệp bền vững Lạc Địa xác định mục tiêu chiến lược là cung cấp tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero của Việt Nam vào năm 2050, bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn cho cây dừa bản địa, tạo ra đa giá trị, thích nghi với biến đổi khí hậu, giảm phát thải. Theo ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty CP Phú Lễ, HTX hiện có 56 thành viên, trong đó có 3 công ty cùng 53 cá nhân tự nguyện tham gia góp vốn sản xuất kinh doanh đều là những người dân địa phương. Nhờ đó, ba yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường được phát triển hài hòa, kiến tạo nên một cộng đồng sống lành mạnh, phát triển bền vững.

‘Vùng dừa được hình thành mang lại cơ hội du lịch bền vững như là tour du lịch học tập về ESG, du lịch sinh thái cộng đồng, mang lại cơ hội tạo sinh kế xanh cho người dân địa phương’, ông Thuy chia sẻ.

Theo ông Nguyễn Tường Nam, Chủ tịch Hiệp hội DN Vĩnh Long, hiệp hội luôn đẩy mạnh chuyển đổi xanh trong các DN. Trong đó, tổ chức tập huấn, hội thảo; hợp tác chuyên gia, nhà tư vấn, nhà đầu tư cũng như giới thiệu DN xanh tiêu biểu, kiến nghị chính sách chuyển đổi xanh. Hiện nay, Hiệp hội DN tỉnh tăng cường liên kết DN, phát triển DN xanh; Câu lạc bộ DN dẫn đầu, Thương hiệu tiêu biểu tỉnh Vĩnh Long, thúc đẩy liên kết DN; tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành lúa gạo; xanh hóa ngành gốm…

Ông Nam cho rằng sản xuất xanh sẽ góp phần giúp DN áp dụng tiêu chuẩn mới, đổi mới công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất theo hướng thân thiện môi trường, đáp ứng các hàng rào kỹ thuật, gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng thời giúp DN chủ động thay đổi tư duy, từng bước nâng cao năng lực quản trị, đổi mới mô hình sản xuất-kinh doanh, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng tầm thương hiệu quốc gia, vì một nền kinh tế phát triển bền vững.

Có thể nói, tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành hàng chủ lực là một chủ đề mang ý nghĩa thời sự, thiết thực và chiến lược trong bối cảnh kinh tế xanh và tăng trưởng bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu toàn cầu. Hiện ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh đã hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Long mới sẽ mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc ngành hàng, liên kết vùng, và đặc biệt là xanh hóa ngành hàng chủ lực, xanh hóa toàn diện quá trình sản xuất-tiêu dùng để sử dụng hiệu quả tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo Sở Công Thương, thời gian qua, tỉnh đã tập trung nguồn lực, ưu tiên hỗ trợ các ngành hàng như dừa, gốm, năng lượng tái tạo… hướng đến giảm phát thải, nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tiễn, phần lớn các cơ sở sản xuất vẫn còn quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế, khó tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng khắt khe về ESG, carbon thấp, truy xuất nguồn gốc…

Ông Trần Quốc Tuấn, Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết xác định chuyển đổi xanh không phải là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Ngành công thương sẽ triển khai một số định hướng để phát triển trong lĩnh vực kinh tế xanh. ‘Bằng nhiều giải pháp, chúng tôi cố gắng kết nối DN với hệ thống tiêu chuẩn ESG, thương mại xanh, chuyển đổi số. Chúng tôi xác định rằng, nếu không đi cùng DN thì DN sẽ tốn nhiều thời gian mới có thể về đích’, ông Tuấn nói.

Ngày 14-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Tập đoàn nước giải khát Coca-Cola đã đồng ý chuyển sang sử dụng đường mía trong các sản phẩm của mình tại Mỹ. Đây là một bước tiến quan trọng trong khuôn khổ chương trình nghị sự “Làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại” (Make America Healthy Again – MAHA) do chính quyền ông Trump khởi xướng.

Coca-Cola sẽ sớm công bố thông tin chi tiết về kế hoạch sử dụng đường mía trong sản phẩm của mình. Người phát ngôn của công ty này có trụ sở tại thành phố Atlanta cho biết, họ đánh giá cao sự quan tâm của ông Trump dành cho thương hiệu nước giải khát này.

Chương trình nghị sự MAHA của chính quyền Tổng thống Trump đã nhận được sự hưởng ứng của nhiều công ty thực phẩm hàng đầu tại Mỹ. Hơn 90% nhà sản xuất kem tại nước này đã cam kết loại bỏ hoàn toàn phẩm màu nhân tạo khỏi sản phẩm bán lẻ trước năm 2028. Các tập đoàn lớn như General Mills, Kraft Heinz, J.M. Smucker, Hershey và Nestlé USA đã tiên phong công bố kế hoạch thay thế phẩm màu tổng hợp bằng nguyên liệu tự nhiên.

Đồng thời, động thái này cũng đặt ra câu hỏi về tác động lên sức khỏe của siro bắp và đường mía. Một số chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, fructose – chất tạo ngọt thường được sử dụng như một lựa chọn thay thế giá rẻ và có hạn sử dụng lâu hơn đường, không đem lại nhiều khác biệt về mặt dinh dưỡng so với đường.

Không chỉ vậy, việc ông Trump khuyến khích các công ty sử dụng đường mía cũng gặp phải sự phản đối từ các nhà sản xuất siro bắp. Họ cho rằng việc nhập khẩu đường mía sẽ tốn kém hơn so với việc sử dụng nguyên liệu trong nước. Sự sụt giảm nhu cầu đối với siro bắp sẽ là một đòn giáng mạnh vào ngành sản xuất của Mỹ.

Hiện tượng “Coca Mexico” – dòng sản phẩm của Coca-Cola sử dụng đường mía thay vì siro bắp – đã trở nên phổ biến trong lòng người tiêu dùng Mỹ. Những người yêu thích nước giải khát tại Mỹ cho biết họ nhận thấy sự khác biệt rõ ràng giữa các sản phẩm làm ngọt bằng đường mía và siro bắp. Điều này đã khiến Coca Mexico trở thành một mặt hàng ngách được ưa chuộng tại Mỹ.

Chính quyền ông Trump đang nỗ lực “làm cho nước Mỹ khỏe mạnh trở lại” thông qua việc thúc đẩy các công ty thực phẩm thay đổi công thức và loại bỏ các thành phần không tốt cho sức khỏe. Sáng kiến này đã tạo ra áp lực buộc các công ty thực phẩm phải thay đổi và đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới.