Tình hình giải ngân vốn đầu tư công tại TP Hồ Chí Minh đang gặp phải thách thức lớn khi các dự án trọng điểm về cải tạo môi trường và hạ tầng đô thị vẫn còn chậm tiến độ giải ngân. Ông Đậu An Phúc, Giám đốc Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP Hồ Chí Minh (Ban Hạ tầng), cho biết trong năm nay, Ban Hạ tầng được giao giải ngân 12.029 tỷ đồng vốn đầu tư công. Tuy nhiên, tính đến tháng 6 vừa qua, mới chỉ có hơn 912 tỷ đồng được giải ngân.

Đặc biệt, bốn dự án trọng điểm về cải tạo ô nhiễm môi trường các tuyến kênh, rạch được giao giải ngân số vốn lên đến 8.400 tỷ đồng trong năm nay. Các dự án bao gồm: Dự án xây dựng môi trường và cải tạo kênh Tham Lương với 3.567 tỷ đồng; Dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường bờ Bắc kênh Đôi với 400 tỷ đồng; Dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm với 3.206 tỷ đồng; và Dự án vệ sinh môi trường lưu vực Nhiêu Lộc – Thị Nghè với 1.227 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến tháng 6 vừa qua, bốn dự án này mới chỉ giải ngân được hơn 577 tỷ đồng, đạt tỷ lệ gần 6,9%.

Ban Hạ tầng đặt mục tiêu từ nay đến tháng 1/2026, tổng số tiền giải ngân hàng tháng sẽ tăng đều từ mức hơn 1 nghìn tỷ đồng/tháng lên mức 4 nghìn tỷ đồng/tháng vào cuối năm. Tuy nhiên, kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công từng tháng có đạt được hay không phụ thuộc vào khối lượng thi công của các nhà thầu tại dự án.

Thực trạng trên cho thấy năm nay các dự án trọng điểm vẫn tiếp tục phải chạy nước rút để giải ngân vốn đầu tư công của cả năm trong 6 tháng cuối năm. Vì vậy, TP Hồ Chí Minh cần làm rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chậm được rót vốn hay do nhà thầu không đảm bảo khối lượng thi công trong những tháng đầu năm.

Để đạt được mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công, thành phố cần tăng cường giám sát và hỗ trợ các nhà thầu để đảm bảo tiến độ thi công. Đồng thời, cần có những giải pháp cụ thể để giải quyết những vướng mắc và khó khăn mà các nhà thầu đang gặp phải, nhằm đảm bảo việc giải ngân vốn đầu tư công được thực hiện đúng tiến độ.

Ninh Bình nổi bật với kết quả giải ngân vốn đầu tư công đạt 79,4% kế hoạch vốn được giao, tương đương khoảng 22.688 tỷ đồng tính đến hết tháng 6/2025. Đây là con số ấn tượng trong bối cảnh nhiều địa phương vẫn gặp khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công.

Tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân đối với nhiều dự án có ý nghĩa chiến lược, mang tính kết nối vùng và tạo dư địa phát triển lâu dài trong 6 tháng đầu năm. Các dự án giao thông lớn như tuyến cao tốc Ninh Bình – Hải Phòng (đoạn qua Nam Định), cầu vượt sông Đáy nối hai tỉnh Ninh Bình – Nam Định thuộc tuyến cao tốc Ninh Bình – Nam Định – Thái Bình – Hải Phòng, tuyến đường mới Nam Định – Lạc Quần – đường ven biển, hay các tuyến đường liên kết Hà Nam – Nam Định – Ninh Bình, đường kết nối khu kinh tế Ninh Cơ… đã được tập trung triển khai.

Cùng với hạ tầng giao thông, Ninh Bình cũng đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực then chốt khác như phát triển hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các khu đô thị mới, nhà ở xã hội và chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Sự chỉ đạo xuyên suốt, sát sao từ cấp tỉnh đến cơ sở là một trong những yếu tố giúp Ninh Bình đạt kết quả giải ngân cao. Các cơ quan chức năng của tỉnh thường xuyên kiểm tra thực địa các dự án, tổ chức các hội nghị chuyên đề để tháo gỡ vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, vật liệu san lấp và hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Tỉnh cũng triển khai cơ chế “luồng xanh thủ tục” để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ đầu tư, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, cấp phép, giao đất và thanh toán vốn. Việc số hóa quy trình quản lý, công khai thông tin tiến độ giải ngân trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh giúp nâng cao tính minh bạch, đồng thời tạo áp lực thúc đẩy các chủ đầu tư, ban quản lý dự án hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn.

Đặc biệt, các tổ công tác chuyên đề do lãnh đạo tỉnh trực tiếp chỉ đạo đã được thành lập, có nhiệm vụ theo dõi tiến độ từng dự án, trực tiếp xử lý những điểm nghẽn cụ thể tại cơ sở. Các dự án giải ngân chậm bị đưa vào danh sách theo dõi đặc biệt, đồng thời yêu cầu xác định nguyên nhân và xử lý nghiêm những trường hợp chậm trễ do yếu tố chủ quan.

Không chỉ tập trung vào đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai, tỉnh Ninh Bình còn chủ động chuẩn bị tốt các dự án mới để có thể khởi công ngay sau khi được giao vốn. Tất cả các dự án mới đều có đầy đủ điều kiện về thủ tục, mặt bằng, nguồn vật liệu và nhân lực để triển khai ngay từ đầu năm, hạn chế tối đa tình trạng “vốn nằm chờ dự án”.

Tỉnh đã thể hiện rõ quan điểm linh hoạt và kiên quyết: sẵn sàng cắt giảm, điều chuyển vốn từ các dự án không đảm bảo tiến độ sang các dự án có khả năng giải ngân tốt và đầy đủ điều kiện pháp lý. Đây là cách làm thực chất, tránh tình trạng dàn trải nguồn lực, giúp tăng hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và phù hợp với yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, vẫn còn không ít thách thức trong giải ngân vốn đầu tư công như vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, thiếu nguồn vật liệu xây dựng và biến động giá cả nguyên vật liệu. Với quỹ thời gian từ nay đến cuối năm không còn nhiều, tỉnh tiếp tục xác định giải ngân đầu tư công là “mệnh lệnh hành động” và yêu cầu các ngành, địa phương nâng cao tinh thần trách nhiệm, không được phép chủ quan.

Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) giai đoạn 2021-2030, giai đoạn 1 từ năm 2021-2025 (Chương trình 1719) đã được triển khai với mục tiêu đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và thu hẹp khoảng cách về mức sống giữa vùng đồng bào DTTS&MN và cả nước. Chương trình này đã nhận được sự quan tâm và chỉ đạo tích cực từ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng và Ban chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025.

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo Trung ương, trong quá trình triển khai Chương trình 1719, đã có nhiều nỗ lực để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Nhờ đó, kết quả giải ngân đã có sự cải thiện rõ rệt. Trong năm ngoái, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương đã đạt 83% kế hoạch, cao hơn nhiều so với năm 2022 chỉ đạt 25,6%. Điều này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong việc thực hiện chương trình.

Trong giai đoạn 2022-2025, tổng vốn ngân sách Trung ương giao thực hiện Chương trình 1719 là khoảng 89,7 nghìn tỷ đồng, bao gồm 49,1 nghìn tỷ vốn đầu tư phát triển và gần 40,6 nghìn tỷ vốn sự nghiệp. Tính đến nay, kết quả giải ngân vốn ngân sách Trung ương đã phân bổ thực hiện chương trình giai đoạn 2022-2024 đạt xấp xỉ 48 nghìn tỷ, tương đương 72,6% kế hoạch. Đây là một kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên vẫn còn một số thách thức cần phải vượt qua.

Bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn một số vướng mắc và khó khăn trong triển khai chương trình. Cụ thể, đối tượng thụ hưởng một số chính sách hỗ trợ đầu tư từ Chương trình 1719 có xu hướng thu hẹp so với nhu cầu vốn của giai đoạn 2021-2025. Quy định áp dụng các tiêu chí số hộ nghèo, hộ cận nghèo, tỷ lệ hộ nghèo, xã đặc biệt khó khăn… được xác định từ năm 2020, 2021 để áp dụng phân bổ vốn cho cả giai đoạn 2022-2025 đã không còn phù hợp với nhu cầu vốn thực tế.

Ngoài ra, còn nhiều vướng mắc liên quan tới quy định đối tượng thuộc các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới không tiếp tục được hỗ trợ từ các chương trình mục tiêu quốc gia. Mức hỗ trợ thực hiện một số nội dung còn thấp, chưa thu hút, khuyến khích các đối tượng tham gia. Công tác chuẩn bị đầu tư của một số địa phương còn bất cập, chưa sát thực tế, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn.

Nhìn chung, Chương trình 1719 đã đạt được một số kết quả tích cực trong việc giải ngân vốn đầu tư công, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua để đảm bảo mục tiêu của chương trình. Để tiếp tục triển khai hiệu quả chương trình, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương, cũng như cần có những điều chỉnh, sửa đổi phù hợp để đáp ứng nhu cầu thực tế của vùng đồng bào DTTS&MN.