Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang trải qua những biến động sâu sắc, yêu cầu về xuất xứ rõ ràng, minh bạch chứng từ và áp dụng công nghệ truy suất đã trở thành những thách thức mới đối với ngành logistics. Đồng thời, điều này cũng tạo ra cơ hội để các doanh nghiệp tăng cường hợp tác và liên kết nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Hội thảo ‘Xuất khẩu và Logistics của Việt Nam hiện nay: Bối cảnh, Thách thức và Giải pháp’ do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Logistics Việt Nam (VILOG) 2025 đã tập trung thảo luận về những thách thức và cơ hội đang tồn tại trong ngành logistics hiện nay. Bà Võ Thị Phương Lan, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), đã nhấn mạnh rằng trong bối cảnh thị trường quốc tế biến động mạnh, logistics đã trở thành một trụ cột chiến lược giúp tạo ra sự khác biệt trong năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp.

Đặc biệt, các quy định như EUDR yêu cầu chứng minh sản phẩm không gây phá rừng đã khiến nhiều doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư vào hệ thống truy suất nguồn gốc để đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu. Tổng kim ngạch xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 219,86 tỷ USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng mạnh hơn, cho thấy áp lực về chi phí logistics và phụ thuộc nguyên liệu từ bên ngoài vẫn còn rất lớn.

Mới đây, Mỹ đã thông báo áp dụng mức thuế 20% cho hàng hóa Việt Nam và 40% đối với hàng hóa trung chuyển từ Việt Nam. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát nguồn gốc hàng hoá và xây dựng chuỗi cung ứng độc lập để giảm thiểu tác động tiêu cực. Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế bị Gỗ TP Hồ Chí Minh (HAWA), cho biết rằng mức thuế đối ứng hiện được Mỹ công bố áp dụng với Việt Nam là 20%, không phải là mức cao với Việt Nam và với ngành gỗ cũng rất ‘bình tĩnh’ với mức thuế này.

Bà Trần Thuỵ Quế Phương, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), đề xuất hợp tác sâu rộng hơn giữa doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản và ngành logistics, đặc biệt là về yêu cầu về dữ liệu minh bạch, ứng dụng blockchain, nền tảng chia sẻ. Qua đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng các cơ hội mới trong thị trường toàn cầu và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Từ những thách thức và cơ hội trong ngành logistics hiện nay, có thể thấy rằng việc tăng cường hợp tác và liên kết giữa các doanh nghiệp và hiệp hội là rất cần thiết. Điều này sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế và tận dụng các cơ hội mới trong thị trường toàn cầu, đồng thời đáp ứng yêu cầu về xuất xứ rõ ràng, minh bạch chứng từ và áp dụng công nghệ truy suất.

Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) và các tổ chức khác sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp và hiệp hội trong ngành logistics. Thông qua các hoạt động như hội thảo và triển lãm, các bên liên quan có thể trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và tìm ra giải pháp để phát triển ngành logistics Việt Nam.

Căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ dường như chưa gây ra tác động rõ ràng đến hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6 vừa qua. Theo số liệu mới được công bố, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng 5,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng trưởng vững chắc. Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu của Trung Quốc duy trì tốc độ tương đương năm trước, góp phần giúp nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiến gần mục tiêu tăng trưởng Tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm nay.

Tuy nhiên, tình hình này có thể sẽ không kéo dài. Các doanh nghiệp xuất khẩu Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang. Việc Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận tạm hoãn áp thuế vào tháng 5 vừa qua đã giúp giảm bớt căng thẳng, nhưng nhiều mặt hàng Trung Quốc khi xuất khẩu sang Mỹ vẫn phải chịu thuế suất trên 50%. Một số doanh nghiệp Trung Quốc đã tìm cách lách luật bằng cách tái phân loại hàng hóa đã hoàn thiện thành nguyên liệu thô để giảm giá trị khai báo xuất khẩu.

Xu hướng đáng chú ý nhất là sự chuyển hướng thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp Trung Quốc. Tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ của Trung Quốc đã giảm từ khoảng 15% trong năm ngoái xuống còn 12% trong nửa đầu năm nay. Thay vào đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Đông Nam Á tăng mạnh. Điều này cho thấy các doanh nghiệp Trung Quốc đang tìm cách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu của mình nhằm giảm thiểu rủi ro từ căng thẳng thương mại với Mỹ.

Các chuyên gia dự báo rằng sức ép sẽ gia tăng trong nửa cuối năm. Hạn chót ngày 12/8 để hoàn tất vòng đàm phán thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ đang đến gần. Nếu đàm phán thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ không đạt kết quả, khả năng cao là thuế quan sẽ bị nâng lên. Ngay cả khi giữ nguyên mức hiện tại, hoạt động ‘xuất hàng sớm’ cũng sẽ chững lại, khiến nhu cầu yếu đi vì hàng đã được đẩy mạnh xuất khẩu từ trước.

Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào mới đây cho biết chính phủ nước này đã chuẩn bị các biện pháp và có trong tay ‘nhiều công cụ’ để tránh khả năng sụt giảm kinh tế trong nửa cuối năm. Dữ liệu chính thức công bố mới đây cho thấy tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt 5,2% trong quý II/2025, vượt nhẹ so với mức dự báo 5,1% theo khảo sát của hãng tin Reuters và trên ngưỡng mục tiêu tăng trưởng cả năm 5% mà Chính phủ Trung Quốc đề ra.

Tuy nhiên, các nhà phân tích đã cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều biện pháp để thúc đẩy tiêu dùng nội địa vốn đang trì trệ, trong bối cảnh xuất khẩu phải đối mặt với các tác động dây chuyền từ những bất ổn thương mại toàn cầu. Thuế quan cũng đang tạo ra những tác động dây chuyền ngày càng rõ rệt. Xuất khẩu từng là điểm sáng của nền kinh tế Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhưng cuộc chiến thuế quan với Mỹ có thể khiến ánh sáng đó dần bị lu mờ.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep) dự báo xuất khẩu tôm Việt Nam trong tháng 7 có thể chững lại so với hai tháng trước đó là tháng 5 và tháng 6. Nguyên nhân chính là do nhiều đơn hàng đã được thực hiện sớm trong thời gian hoãn thuế đối ứng. Việc Mỹ tạm hoãn áp thuế đến ngày 1/8 đã cho phép một số doanh nghiệp tranh thủ xuất khẩu thêm hàng trong nửa đầu tháng 7.

Quyết định tạm hoãn áp thuế của Mỹ có thể tạo điều kiện thuận lợi cho một số doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam, nhưng tâm lý dè dặn của các doanh nghiệp và thị trường vẫn đang bao trùm. Điều này có thể ảnh hưởng đến triển vọng xuất khẩu tôm trong thời gian tới. Việc các doanh nghiệp xuất khẩu cần phải thích nghi và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để đối mặt với những thay đổi của thị trường và chính sách thuế là rất quan trọng.

Xuất khẩu tôm là một trong những ngành xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, và các doanh nghiệp xuất khẩu tôm cần phải có kế hoạch và chiến lược cụ thể để duy trì và tăng cường vị thế của mình trên thị trường quốc tế. Dự báo của Vasep cho thấy xuất khẩu tôm Việt Nam có thể đối mặt với những thách thức trong thời gian tới, và các doanh nghiệp cần phải tích cực ứng phó và thích nghi với những thay đổi của thị trường.

Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần phải tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hoá thị trường xuất khẩu và tăng cường hoạt động marketing để tăng cường vị thế của mình trên thị trường quốc tế. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần phải theo dõi sát sao các diễn biến của thị trường và chính sách thuế để có thể điều chỉnh chiến lược kinh doanh một cách phù hợp.

Vasep sẽ tiếp tục theo dõi và cập nhật tình hình xuất khẩu tôm Việt Nam để có thể cung cấp thông tin chính xác và kịp thời cho các doanh nghiệp và các bên liên quan. Thông tin chi tiết về tình hình xuất khẩu tôm Việt Nam có thể được tìm thấy trên trang web của Vasep.