Trong bối cảnh hiện nay, việc xác định đúng “bối cảnh mới” cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn đang trở thành một thách thức quan trọng. Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề này. Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua để đạt được hiệu quả cao hơn trong tăng trưởng kinh tế.
TS. Lực cũng khẳng định rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng. Sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, cùng với cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, tạo ra cơ hội cho Việt Nam phát triển. Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, Việt Nam cần tái cấu trúc tăng trưởng để đạt hiệu quả cao hơn.
Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong cách tiếp cận và quản lý tăng trưởng kinh tế, từ đó giúp Việt Nam đạt được sự bền vững và ổn định trong dài hạn.
TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào giáo dục, đào tạo và khoa học – công nghệ để nâng cao năng suất lao động và phát triển bền vững.
Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện “3I đồng thời” (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn lực mà còn tạo ra động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của việc quản lý và kiểm soát rủi ro trong quá trình tăng trưởng kinh tế, để đảm bảo rằng tăng trưởng diễn ra bền vững và ổn định.
Tóm lại, TS. Cấn Văn Lực đã đưa ra những quan điểm và giải pháp quan trọng để tái cấu trúc tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong bối cảnh mới. Với việc tập trung vào tăng trưởng bền vững, đổi mới mô hình tăng trưởng và quản lý rủi ro, Việt Nam có thể đạt được hiệu quả cao hơn trong tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững trong trung và dài hạn.
