Trung Quốc đã tăng cường đáng kể các hoạt động nghiên cứu và khảo sát tại Biển Đông và Hoàng Hải trong thời gian gần đây, gây ra nhiều mối quan ngại cho các quốc gia ven bờ. Tại Biển Đông, một nền tảng nghiên cứu trên phao đã được triển khai, có khả năng theo dõi các thay đổi trong khí quyển và đại dương, ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Giàn khoan này được neo cố định ở độ sâu 3.500m dưới mặt nước và được trang bị hệ thống năng lượng lai, kết hợp năng lượng mặt trời, gió, nhiệt và sóng.
Trong khi đó, tại Hoàng Hải, Trung Quốc đã triển khai các giàn khoan dầu ngoài khơi và lồng thép hình bát giác khổng lồ để nuôi cá biển sâu. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Hàn Quốc đã bày tỏ lo ngại rằng những công trình này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Hàn Quốc đã yêu cầu Trung Quốc di dời các công trình này nhưng chưa nhận được phản hồi tích cực.
Một báo cáo gần đây của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington đã chỉ ra rằng các giàn khoan của Trung Quốc tại khu vực biện pháp tạm thời (PMZ) Hàn Quốc – Trung Quốc ở Hoàng Hải có khả năng thu thập dữ liệu có giá trị cho việc phát hiện và điều hướng dưới nước. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc Trung Quốc có thể đang tích cực củng cố khả năng quân sự và giám sát tại khu vực này.
Song song với việc tăng cường nghiên cứu và khảo sát, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) cũng đã tiến hành tuần tra sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông, bao gồm khu vực bãi cạn Scarborough. Các hoạt động này của Trung Quốc đã làm dấy lên lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực, nơi có nhiều quốc gia có tuyên bố chủ quyền chồng lấp.
Trước những diễn biến này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao Bộ tứ đối thoại an ninh (Quad), gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, tại Washington. Tuyên bố chung của Quad cam kết đảm bảo một khu vực tự do và rộng mở, thúc đẩy sự thịnh vượng cho người dân các nước này và tất cả mọi người trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng đã lên tiếng về vấn đề này, khẳng định rằng các hoạt động nghiên cứu, khảo sát của nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà không được phép của Việt Nam đều vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam. Việt Nam luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định tại khu vực, đồng thời kêu gọi các quốc gia tuân thủ luật pháp quốc tế và tôn trọng chủ quyền của các quốc gia ven bờ.
Trong bối cảnh tình hình Biển Đông và Hoàng Hải đang diễn biến phức tạp, các quốc gia trong khu vực và trên thế giới đang cần phải tăng cường hợp tác và đối thoại để đảm bảo duy trì hòa bình và ổn định. Sự tham gia của các tổ chức quốc tế và cơ chế đa phương như Quad được kỳ vọng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ổn định và hợp tác tại khu vực.
