Từ ngày 1.1.2026, việc tính tiền đền bù khi Nhà nước thu hồi đất có thể sẽ biến động đáng kể do áp dụng bảng giá đất mới, tiệm cận với giá thị trường. Luật Đất đai 2024 và Nghị định 151/2025/NĐ-CP đã đưa ra quy định mới về việc xây dựng, điều chỉnh và áp dụng bảng giá đất.
Cụ thể, UBND cấp tỉnh sẽ có trách nhiệm xây dựng và quyết định bảng giá đất lần đầu, công bố và áp dụng từ ngày 1.1.2026. Hằng năm, UBND tỉnh sẽ tiếp tục điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất để công bố và áp dụng từ ngày 1.1 của năm tiếp theo. Bảng giá đất sẽ được xây dựng theo khu vực, vị trí và được UBND tỉnh công bố.
Điểm đáng chú ý là giá đất trong bảng giá đất sẽ tiệm cận với giá đất thị trường. Việc tính tiền đền bù khi thu hồi đất sẽ dựa trên giá đất cụ thể. Theo quy định tại khoản 3 Điều 159 Luật Đất đai 2024, giá đất cụ thể sẽ được xác định bằng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất.
Phương pháp này sẽ tính giá đất của thửa đất cần định giá (1m2) dựa trên giá đất trong bảng giá đất của thửa đất cần định giá và hệ số điều chỉnh giá đất. Như vậy, giá đất đền bù sẽ không còn cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí, địa điểm của thửa đất, khu đất; điều kiện về giao thông, cấp thoát nước, cấp điện; diện tích, kích thước, hình thể của thửa đất, khu đất…
Các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất được quy định tại Điều 8 Nghị định 71/2024/NĐ-CP bao gồm vị trí, địa điểm của thửa đất, khu đất; điều kiện về giao thông, cấp thoát nước, cấp điện; diện tích, kích thước, hình thể của thửa đất, khu đất; các yếu tố liên quan đến quy hoạch xây dựng; hiện trạng môi trường, an ninh…
Điều này có nghĩa là từ ngày 1.1.2026, giá đất thị trường sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến giá đền bù đất. Tiền đền bù có thể sẽ cao hơn so với hiện nay, do giá đất tính toán sẽ dựa trên giá thị trường thực tế.
Một trường hợp ngoại lệ là khi bồi thường bằng việc cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê, thì giá đất tính tiền thuê đất sẽ là giá đất cụ thể do UBND cấp có thẩm quyền quyết định ngay tại thời điểm phê duyệt.
