Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động với những thách thức ngày càng gia tăng, Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, từ dòng vốn đầu tư dịch chuyển, áp lực thuế quan và tỷ giá. Tuy nhiên, theo nhận định của TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Việt Nam vẫn có nhiều cơ hội để bứt phá và đạt được tăng trưởng kinh tế cao trong tương lai.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng, kinh tế toàn cầu dự kiến tăng trưởng 2,3% vào năm 2025, giảm 0,5 điểm phần trăm so với mức 2,8% của năm 2024, do ảnh hưởng của các yếu tố địa chính trị và chiến tranh thương mại. Tại Mỹ, tăng trưởng kinh tế đã giảm từ 2,8% vào năm ngoái xuống còn 1,4% vào năm nay. Tương tự, Trung Quốc dự kiến đạt tăng trưởng 4,5%, thấp hơn mục tiêu 5% của Chính phủ nước này, chủ yếu do khó khăn trong thị trường bất động sản.
Trước những thách thức trên, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025, với kỳ vọng đạt 2 con số ở giai đoạn tiếp theo để tiến tới nhóm quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Đây là một thách thức lớn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định do căng thẳng thuế quan và xung đột địa chính trị.
Về các thách thức trong nước, nền kinh tế cũng đang phải đối mặt với không ít khó khăn, trong đó tỷ giá đang chịu nhiều áp lực do lãi suất tiền đồng giảm mạnh, trong khi Fed vẫn giữ nguyên lãi suất đồng USD kể từ đầu năm. Đồng Việt Nam đã mất giá khoảng 2,4% so với USD tính đến ngày 11/7/2025. Tuy nhiên, theo TS. Lực, dự báo cả năm VND chỉ mất giá 3-4%, mức chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay.
TS. Lực cũng cho rằng, lãi suất huy động cần duy trì ở mức 5%, cao hơn lạm phát 4%, để khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng. Nếu lãi suất quá thấp, dòng tiền sẽ chuyển sang các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản hay tài sản số.
Ngoài ra, TS. Lực còn chỉ ra rằng thủ tục hành chính phức tạp làm tăng chi phí logistics, gây áp lực lớn cho doanh nghiệp. Báo cáo của Mỹ cho thấy Việt Nam còn 24 rào cản hành chính trong 9 lĩnh vực, cản trở đầu tư nước ngoài và xuất khẩu.
Một thách thức lớn khác đến từ chính sách thuế quan của Mỹ có thể tác động tiêu cực tới hoạt động xuất khẩu của Việt Nam và làm giảm tăng trưởng kinh tế. Tác động từ thuế quan không chỉ trực tiếp mà còn gián tiếp, khiến nhà đầu tư trì hoãn quyết định do tâm lý lo ngại rủi ro, ảnh hưởng đến niềm tin thị trường.
Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, kinh tế Việt Nam vẫn ghi nhận những tín hiệu tích cực. Thị trường chứng khoán tăng 15% từ đầu năm 2025, vượt mức 12% của cả năm 2024, với tỷ lệ phiên tăng điểm chiếm 80% trong sáu tháng gần đây.
TS Cấn Văn Lực dự báo, trong 6 tháng cuối năm, khi Fed có thể cắt giảm lãi suất vào tháng 9 và 12/2025, dòng vốn đầu tư sẽ quay trở lại Việt Nam nhờ tiềm năng tăng trưởng kinh tế 7-8% trong năm nay và 9-10% vào năm 2026.
Ba động lực tăng trưởng chính của Việt Nam, gồm xuất khẩu, đầu tư và tiêu dùng, đều đạt kết quả tích cực. Xuất khẩu 6 tháng tăng 14%, trong khi đầu tư toàn xã hội tăng gần 10%. Tiêu dùng 6 tháng cũng tăng 8%, với doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng 9,3% danh nghĩa.
Đặc biệt, theo TS. Lực, cải cách thể chế đang được đẩy mạnh là một động lực quan trọng, với bốn trụ cột: khoa học công nghệ, hội nhập kinh tế quốc tế, đổi mới thể chế, và phát triển kinh tế nhà nước, y tế, giáo dục. Quốc hội đã thông qua nhiều luật, như Luật Công nghiệp Công nghệ số, công nhận tài sản số, và sửa đổi Hiến pháp trong hai tháng.
Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, nơi cơ hội và thách thức đan xen. Dòng vốn dịch chuyển, áp lực thuế quan và tỷ giá đòi hỏi các chính sách linh hoạt và cải cách quyết liệt. Tuy nhiên, với các cải cách thể chế mạnh mẽ và tiềm năng tăng trưởng kinh tế cao, Việt Nam có thể tận dụng lợi thế để thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu.
Để đạt phát triển bền vững, Chính phủ cần tiếp tục tháo gỡ rào cản hành chính, thúc đẩy đầu tư tư nhân, đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Những bước đi này sẽ giúp Việt Nam vượt qua thách thức và củng cố vị thế trong nền kinh tế toàn cầu.
