Vụ lật tàu du lịch tại vịnh Hạ Long gần đây đã gây ra một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ về vấn đề an toàn trong ngành du lịch. Các chuyên gia tâm lý học và du lịch từ Đại học RMIT Việt Nam đã lên tiếng về vấn đề này, nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao các tiêu chuẩn an toàn để khôi phục niềm tin của du khách và công chúng.
Tiến sĩ Joe Othman, một giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định rằng những sự cố như vậy thường gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, buồn bã… không chỉ với du khách mà cả với chủ tàu. Sự cố này không chỉ ảnh hưởng đến ngành du lịch mà còn tác động tiêu cực đến thu nhập của người dân địa phương.
Đặc biệt, Hạ Long là một địa phương không đông dân, nơi mọi người thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Vì thế, các đơn vị kinh doanh du lịch có thể cảm nhận được nỗi đau tập thể và trách nhiệm cộng đồng. Thạc sĩ Lê Huy Hoàng, bộ môn Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, cũng đồng tình với quan điểm này và cho rằng các nghiên cứu về thảm họa hàng hải đã chỉ ra rằng cộng đồng địa phương có thể bị ảnh hưởng khi điểm đến du lịch bỗng trở thành nơi “tưởng niệm”.
Tiến sĩ Katrina Phillips, một giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại Đại học RMIT Việt Nam, phân tích rằng khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi của du khách. Điều này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, những người có xu hướng hủy hoặc hoãn chuyến đi sau các sự cố như vậy.
Tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn Đại học RMIT Việt Nam, chia sẻ rằng đối với du khách nước ngoài, họ không quen thuộc với đặc điểm thời tiết nên có thể đánh giá thấp rủi ro và vẫn mạo hiểm tham quan, khám phá vịnh Hạ Long. Tuy nhiên, tiến sĩ Pang nhấn mạnh rằng trách nhiệm chính thuộc về các chủ tàu và cơ quan chức năng, không phải khách du lịch.
Để khôi phục lòng tin của công chúng và du khách, tiến sĩ Pang kêu gọi các chủ tàu phải quản lý nghiêm ngặt số lượng người trên tàu, đảm bảo đủ áo phao…. Đồng thời, đề xuất cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du khách. Bên cạnh việc tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm từ cơ quan chức năng.
Các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt. Tiến sĩ Pang cũng dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 đã cướp đi 304 sinh mạng. Lúc đó, Hàn Quốc đã phản ứng bằng cách gây áp lực với các hiệp hội hàng hải, thành lập các tổ chức an toàn từ cơ sở và xây dựng văn hóa trách nhiệm.
Tiến sĩ Pang nhấn mạnh, Việt Nam có thể học tập cách làm của Hàn Quốc, chính quyền cần tăng cường xây dựng ý thức trách nhiệm chăm sóc hành khách đối với chủ tàu để lấy lại niềm tin từ người dân địa phương và khách du lịch, hướng đến tư duy vận hành an toàn và lấy khách hàng làm trọng tâm. Theo thời gian, những hành vi nguy hiểm sẽ bị loại bỏ, từ đó hình thành một ngành du lịch an toàn, bền vững, được vận hành theo những chuẩn mực tốt nhất và có trách nhiệm.
