Trong những ngày gần đây, tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang thị trường EU, đặc biệt là các mặt hàng như thanh long và hồ tiêu, đã trở thành vấn đề cấp thiết đối với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Sự cố này bắt nguồn từ việc không có cơ quan Nhà nước nào có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu, khiến hoạt động xuất khẩu của nhiều doanh nghiệp bị đình trệ nghiêm trọng.
Chủ tịch Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận, ông Huỳnh Cảnh, cho biết rằng hoạt động xuất khẩu thanh long đang đối mặt với khó khăn lớn khi khoảng 100 tấn hàng hóa bị hư hỏng và tồn kho lên đến 50-70 tấn. Tương tự, 2 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cũng đang tồn kho lượng hàng có giá trị khoảng 2,4 triệu USD và không thể xuất khẩu do thiếu Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Điều này không chỉ gây ra thiệt hại về kinh tế cho các doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Trước tình hình trên, ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đã có những chia sẻ về nỗ lực giải quyết vấn đề này. Cục đã có công văn hướng dẫn gửi các địa phương nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, các sở địa phương cho rằng hướng dẫn đó chỉ áp dụng tại Việt Nam và cần bổ sung quy định theo yêu cầu của các nước nhập khẩu, trong đó có EU.
Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đề nghị sửa lại công bố thủ tục hành chính cho phù hợp với tình hình thực tế. Việc điều chỉnh đang được gấp rút hoàn tất để đảm bảo hoạt động xuất khẩu không bị ảnh hưởng. Ngoài ra, Cục cũng đã gửi công văn đề nghị EU cho phép áp dụng mẫu giấy chứng nhận hiện tại, nhưng phía EU chưa có phản hồi chính thức.
Song song với các nỗ lực của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở An toàn thực phẩm TPHCM cũng đã có văn bản kiến nghị khẩn gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Trong văn bản này, Sở An toàn thực phẩm TPHCM nêu ra hàng loạt bất cập cần Bộ hướng dẫn liên quan đến thủ tục kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm với thực phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu. Sở cũng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành quy định về hồ sơ, thủ tục cấp Giấy chứng nhận theo mẫu của nước nhập khẩu để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Trước những vấn đề pháp lý và kỹ thuật đang tồn tại, việc tìm kiếm giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cùng các cơ quan liên quan, đang nỗ lực làm việc để sớm tìm ra hướng giải quyết, đảm bảo hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU cũng như các thị trường khác được thực hiện thông suốt, góp phần vào sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế của đất nước.
